Page 24 - มาตรการอนุรักษ์ดินและน้ำที่เหมาะสมในการปลูกข้าวไร่บนพื้นที่สูงในเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำแม่จันตอนบน ตำบลแม่สลองนอก อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
14

ผลการทดลองและวิจารณ์

1. การเปลี่ยนแปลงสมบัติทางกายภาพของดิน

ความหนาแน่นรวมของดิน (Bulk Density)
ความหนาแน่นรวมของดินก่อนการทดลอง เฉลี่ย 0.98 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร จัดอยู่ใน

ระดับต่ า หลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตปีที่ 2 (ปี 2558) พบว่าความหนาแน่นรวมของดินหลังการ
ทดลอง เฉลี่ย 0.97 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร หลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตปีที่ 3 (ปี 2559) พบว่า
ความหนาแน่นรวมของดินหลังการทดลอง เฉลี่ย 0.95 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร จัดอยู่ในระดับต่ า
ค่าความหนาแน่นรวมของดินมีแนวโน้มลดลง
ก่อนการทดลองปี พ.ศ.2557 ความหนาแน่นรวมของดิน ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ มีค่า

ระหว่าง 0.80-1.13 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร จัดอยู่ในระดับต่ า-ค่อนข้างต่ า วิธีการที่ 7 ปลูกข้าวไร่
มีแถบชาอัสสัม ที่ระยะห่างคูรับน้ าขอบเขาในแนวดิ่ง 8 เมตร (V.I.=8 ม.) ความหนาแน่นรวมของดินมี
ค่าเฉลี่ยสูงสุด 1.13 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร จัดอยู่ในระดับต่ า ส่วนวิธีการที่ 1 ปลูกข้าวไร่ ไม่มี

ระบบอนุรักษ์ดินและน้ า มีค่าความหนาแน่นรวมของดินเฉลี่ยต่ าสุด 0.80 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร
จัดอยู่ในระดับต่ า ชุดดินในแปลงทดลองอยู่ในกลุ่มชุดดินที่ 29 ชุดดินบ้านจ้องดินบนเป็นดินร่วนปน
ดินเหนียว ซึ่งสอดคล้องกับรายงานของกองวิเคราะห์ดิน กรมพัฒนาที่ดิน ค่าความหนาแน่นรวมของ
ดินจะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับปริมาณอินทรียวัตถุในดิน เนื้อดิน โครงสร้างของดิน และการเขตกรรม

ดินบนที่เป็นดินร่วนปนดินเหนียวมีค่าความหนาแน่นรวมของดินอยู่ในช่วง 1.20–1.80 กรัมต่อ
ลูกบาศก์เซนติเมตร (กลุ่มกายภาพดิน, 2537) (ตารางที่ 1)
หลังการทดลองปี พ.ศ.2558 ความหนาแน่นรวมของดินไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ มีค่า
ระหว่าง 0.89-1.07 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร จัดอยู่ในระดับต่ า วิธีการที่ 1 ปลูกข้าวไร่ ไม่มีระบบ

อนุรักษ์ดินและน้ า ความหนาแน่นรวมของดินมีค่าเฉลี่ยสูงสุด 1.07 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร จัดอยู่
ในระดับต่ า ส่วนวิธีการที่ 3 ปลูกข้าวไร่ มีคูรับน้ าขอบเขาที่มีระยะห่างคูรับน้ าขอบเขาในแนวดิ่ง 8
เมตร (V.I.=8 ม.) มีค่าความหนาแน่นรวมของดินเฉลี่ยต่ าสุด 0.80 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตรจัดอยู่
ในระดับต่ า ทุกวิธีการจะช่วยลดการกร่อนของดิน เมื่อไม่มีการเผาเศษพืช ส่งผลให้ดินบนมีความ

หนาแน่นรวมลดลง การเพิ่มอินทรียวัตถุ และปรับปรุงโครงสร้างของดินท าให้ดินโปร่งขึ้น การเพิ่ม
อินทรียวัตถุมีผลท าให้มีการสร้างเม็ดดินที่เสถียรภาพเพิ่มขึ้นความหนาแน่นรวมของดินลดลง ระบาย
น้ าได้ดีขึ้นเก็บความชื้นที่ประโยชน์ต่อพืชได้มากขึ้น ลดแรงต้านทานและการยืดขยายของรากพืช

(ตารางที่ 1)
หลังการทดลองปี พ.ศ.2559 ค่าความหนาแน่นรวมของดินมีความแตกต่างกันอย่าง
มีนัยส าคัญยิ่ง มีค่าระหว่าง 0.80-1.22 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตรจัดอยู่ในระดับต่ า-ค่อนข้างต่ า โดย