Page 9 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ โครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี บ้านดอยช้าง หมู่ 3 ตำบลวาวี อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

บทที่ 1

บทน า

1.1 หลักการและเหตุผล

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งมูลนิธิ
โครงการหลวง ทรงมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของชาวเขาซึ่งเกษตรกรส่วนใหญ่มีความ
ยากจน ผลผลิตการเกษตรต่่า มีการใช้สารเคมีเกษตรมาก ดินเสื่อมความอุดมสมบูรณ์ และขาดแคลนน้่า
รวมทั้งมีการบุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อท่าการเกษตร ลดการปลูกพืชเสพติด และฟื้นฟูสภาพป่าต้นน้่าล่าธาร

โครงการฯ ได้ด่าเนินการอย่างต่อเนื่องน่าผลส่าเร็จของการด่าเนินงานไปถ่ายทอดพัฒนาพื้นที่โครงการ
หลวง 35 แห่ง ใน 5 จังหวัดภาคเหนือตอนบน ส่งผลให้ชาวเขาในพื้นที่มีชีวิตและความเป็นอยู่ดีขึ้น
ปัญหาของพื้นที่ต่าบลวาวี อ่าเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย ในอดีตช่วงก่อนปี 2549
พบว่ามีการบุกรุกท่าลายป่า ท่าให้ผิวหน้าดินขาดสิ่งปกคลุมและส่งผลต่อป่าต้นน้่า ท่าให้ปริมาณน้่าลด

น้อยลง พื้นที่ลาดชันเกิดการชะล้างพังทลายของดิน ขาดการวางแผนการใช้ที่ดิน มีการท่าไร่เลื่อนลอย
ส่งผลให้เกิดปัญหาการเผาป่า หรือมีการปล่อยพื้นที่ให้รกร้างว่างเปล่า พื้นที่ท่าการเกษตรขาดความอุดม
สมบูรณ์ ผลผลิตต่่า มีการปลูกพืชโดยการใช้สารเคมีการเกษตรในปริมาณมาก ขาดการรักษาและอนุรักษ์
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ยังพบปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติด เนื่องจากเป็น

พื้นที่ติดต่อเขตชายแดนและมีการอพยพย้ายถิ่นของคนต่างด้าว ส่งผลให้เกิดปัญหาสังคม ดังนั้นจึงมีการ
จัดท่าโครงการขยายผลโครงการหลวงวาวีขึ้น เพื่อการบริหารจัดการพื้นที่ และแก้ปัญหาต่าง ๆ ดังกล่าว
โครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี ตั้งอยู่เขตต่าบลวาวี อ่าเภอแม่สรวย จังหวัด
เชียงราย สภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่ตั้งอยู่บนเขาสูง รายล้อมด้วยป่าไม้นานาพันธุ์ มีไม้ขนาดใหญ่อายุ

หลายร้อยปี พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงสลับกับป่า มีพื้นที่ราบเป็นบางส่วนมีระดับความสูง 500 – 1,600
เมตร จากระดับทะเลปานกลาง ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวเขาเผ่าอาข่า ลีซอ และจีนฮ่อ มีแผนสภาพการ
ใช้ที่ดินประกอบไปด้วย พื้นที่เกษตรกรรม 25,696 ไร่ พื้นที่ป่าไม้ 10,176 ไร่ และเป็นพื้นที่ชุมชนและสิ่ง
ปลูกสร้าง 1,149 ไร่ มีแหล่งน้่าที่ส่าคัญคือ ห้วยไคร้ น้่าห้วยกล้า น้่าแม่สรวย และห้วยค้อนก้อม มีพื้นที่ใน

วงรอบขอบเขตของโครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี แบ่งเป็น 2 แปลง ครอบคลุมพื้นที่ 37,651 ไร่
จ่านวน 4 หมู่บ้านหลัก ได้แก่ บ้านดอยช้าง บ้านดอยล้าน บ้านห้วยไคร้และบ้านใหม่พัฒนา และ 2
หมู่บ้านบริวาร คือ บ้านปางซาง (บ้านบริวารของบ้านดอยช้าง) และบ้านห้วยธาตุ (บ้านบริวารของบ้าน

ห้วยไคร้)
กรมพัฒนาที่ดิน โดยสถานีพัฒนาที่ดินเชียงราย ส่านักงานพัฒนาที่ดินเขต 7 จึงได้
ขับเคลื่อนการพัฒนาพื้นที่สูงในโครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี มีการคัดเลือกพื้นที่ท่าการพัฒนา ด้วย
การบูรณาการกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น การส่ารวจและวางแผนการใช้ที่ดิน การจัดท่าระบบอนุรักษ์ดินและ
น้่า การพัฒนาแหล่งน้่า ปรับปรุงบ่ารุงดินที่มีปัญหา รวมทั้งการฟื้นฟูดินเสื่อมโทรม ในพื้นที่ที่ดินขาด

อินทรียวัตถุ หรือตามสภาพปัญหาของพื้นที่นั้นๆ โครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี มีวัตถุประสงค์เพื่อ
แก้ไขปัญหาต่างๆ ให้สามารถใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน และสามารถลดปัญหา