Page 96 - ผลสำเร็จของการดำเนินงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริโครงการพัฒนาลุ่มน้ำพัฒนาคุณภาพชีวิตในพื้นที่ต้นน้ำน้ำหนาว

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
75

บทที่ 5

สรุปผลการศึกษา

5.1 สรุปผลการศึกษา
5.1.1 ปัจจัยและแนวทางที่กรมพัฒนาที่ดินได้เข้าไปด าเนินการในพื้นที่โครงการอันเนื่องมาจาก
พระราชด าริโครงการพัฒนาลุ่มน้ าพัฒนาคุณภาพชีวิตในพื้นที่ต้นน้ าน้ าหนาว หมู่ที่ 2 ต าบลหลักด่าน

อ าเภอน้ าหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์
1) พื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชด าริโครงการพัฒนาลุ่มน้ าพัฒนาคุณภาพชีวิตใน
พื้นที่ต้นน้ าน้ าหนาว ครอบคลุมพื้นที่ 700 ไร่ มีระดับความลาดชัน 3 ระดับ คือ 2-5, 20-35 และ 35-50
เปอร์เซ็นต์ ส่วนใหญ่เกษตรกรใช้ปลูกพืชไร่ (ข้าวโพด) ดินที่พบ คือ ชุดดินลี้ (Li moderate deep

variants: Li-md) ก่อนด าเนินงานมีปริมาณการสูญเสียดินเท่ากับ 4.46, 27.66 และ 45.93 ตันต่อไร่
ตามล าดับ สถานีพัฒนาที่ดินเพชรบูรณ์จึงได้จัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ า ได้แก่ คูรับน้ าขอบเขา (คันดิน
แบบที่ 6) จ านวน 41.78 กิโลเมตรร่วมกับการปลูกหญ้าแฝก จ านวน 80,000 กล้า ช่วยให้คันดินที่ขุดเกิด

ความคงทนและยั่งยืนยิ่งขึ้นภายหลังจากการจัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ า ท าให้ปริมาณการสูญเสียดิน
ลดลงเท่ากับ 0.45, 3.10 และ 4.17 ตันต่อไร่ ตามล าดับ และให้ดินมีความชุ่มชื้นยิ่งขึ้น
2) ปริมาณน้ าไหลบ่าในพื้นที่โครงการฯเท่ากับ 82,789.21 ลูกบาศก์เมตร อัตราการไหลบ่า
เฉลี่ยเท่ากับ 86.73 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที สถานีพัฒนาที่ดินเพชรบูรณ์จึงได้ก่อสร้างอาคารชะลอ
ความเร็วของน้ า จ านวน 15 จุด เพื่อชะลอความเร็วของน้ า กักเก็บตะกอนดินไม่ให้ไหลลงสู่แหล่งน้ า

ด้านล่าง และสร้างความชุ่มชื้นในพื้นที่
3) ชุดดินลี้ (Li moderate deep variants: Li-md) เป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง
สถานีพัฒนาที่ดินเพชรบูรณ์จึงได้การใช้ปุ๋ยพืชสดปรับปรุงบ ารุงดิน เพื่อเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุ และ

ปรับปรุงโครงสร้างของดินในพื้นที่ ท าให้คุณภาพชีวิตของเกษตรกรในพื้นที่ดีขึ้น เมื่อได้เข้าร่วมโครงการฯ
เกษตรกรสามารถเพิ่มผลผลิตข้าวโพด ข้าวไร่ และมะขามหวาน ได้โดยใช้ปุ๋ยพืชสดปุ๋ยหมักและ
น้ าหมักชีวภาพ ในการปรับปรุงดิน ท าให้ลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มผลผลิตต่อไร่ให้สูงขึ้น โดยใช้ปุ๋ยพืชสด
ปรับปรุงดินในนาข้าวร่วมกับน้ าหมักชีวภาพ จ านวน 10 ราย พบว่า เกษตรกรร้อยละ 10 ได้ผลผลิตข้าว

เฉลี่ยเพิ่มขึ้น 150 กิโลกรัมต่อไร่ ร้อยละ 60 ได้ผลผลิตข้าวเฉลี่ยเพิ่มขึ้น 100 กิโลกรัมต่อไร่ และ
ร้อยละ 30 ผลผลิตข้าวไม่เพิ่มขึ้น
4) เกษตรกรในพื้นที่มีการปรับเปลี่ยนระบบการปลูกพืชจากพืชเชิงเดี่ยวเป็นระบบการปลูกพืช
แบบผสมผสานมากขึ้น ซึ่งเป็นระบบที่มีความยั่งยืนมากขึ้นกว่าเดิม กล่าวคือ ก่อนมีโครงการ

อันเนื่องมาจากพระราชด าริโครงการพัฒนาลุ่มน้ าพัฒนาคุณภาพชีวิตในพื้นที่ต้นน้ าน้ าหนาว เกษตรกรใน
พื้นที่จะปลูกข้าวโพดเป็นพืชหลัก โดยปลูกแบบไม่มีการจัดการ เช่น การไถขึ้นลงตามความลาดชัน เร่งให้
เกิดการชะล้างพังทลายของดิน ต่อมาเมื่อทางสถานีพัฒนาที่ดินเพชรบูรณ์เข้าด าเนินการจัดระบบอนุรักษ์
ดินและน้ าในพื้นที่ คูรับน้ าขอบเขาที่สร้างขึ้น นอกจากจะป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน และ