Page 90 - ผลสำเร็จของการดำเนินงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริโครงการพัฒนาลุ่มน้ำพัฒนาคุณภาพชีวิตในพื้นที่ต้นน้ำน้ำหนาว

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
69

4.1.6 ผลส าเร็จของการปรับปรุงบ ารุงดินโครงการอันเนื่องมาจากพระราชด าริโครงการพัฒนา

ลุ่มน้ าพัฒนาคุณภาพชีวิตในพื้นที่ต้นน้ าน้ าหนาว หมู่ที่ 2 ต าบลหลักด่าน อ าเภอน้ าหนาว
จังหวัดเพชรบูรณ์
1) จากการสอบถามเกษตรกรพบว่า เกษตรกรที่ได้รับการปรับเปลี่ยนพื้นที่ปลูกพืชไร่เป็น
ไม้ผล ไม้ยืนต้นร้อยละ 20 และคาดว่าในปี 2562 จะมีปรับเปลี่ยนพื้นที่ปลูกพืชไร่หรือพืชล้มลุกเป็นไม้ผล

ไม้ยืนต้น เพิ่มขึ้นร้อยละ 30 และพื้นที่อีกร้อยละ 20 จะส่งเสริมให้มีการปรับปรุงบ ารุงดินด้วยอินทรียวัตถุ
และปลูกพืชอื่น ๆ เช่น ข้าวโพด มะขามหวาน พืชผักสวนครัว เป็นต้น
2) ในพื้นที่ท ากินบนภูเขาสูง ได้รับการจัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ า โดยการก่อสร้าง
ฝายชะลอความเร็วน้ าในร่องเขา ไร่นา คูรับน้ าขอบเขา จ านวน 700 ไร่ ซึ่งสามารถปูองกันการชะล้าง

พังทลายของดิน ลดการไหลบ่าของน้ าและเก็บกักน้ าไว้ใช้ช่วงฝนทิ้งช่วง
3) เกษตรกรในชุมชนมีความรู้ ความเข้าใจ ในเรื่องการท าการเกษตรในพื้นที่ภูเขาสูง
ที่ถูกต้อง และน าเอาวิธีการปูองกันการชะล้างพังทลายของดินน าไปใช้ในพื้นที่ของตนเอง เช่น การวางแนว
ระดับ โดยการใช้สายยางวัดระดับน้ า เพื่อท าแนวขั้นบันได ส าหรับการปลูกไม้ผลยืนต้นในพื้นที่

การปลูกหญ้าแฝกตามแนวระดับขวางทางลาดเท ซึ่งเกษตรกรในพื้นที่น าไปปฏิบัติในพื้นที่ของตนเอง
4) เกษตรกรสามารถเพิ่มผลผลิตข้าวโพด ข้าวไร่ ข้าว และมะขามหวาน ได้โดยใช้ปุ๋ยพืชสด
ปุ๋ยหมักและปุ๋ยอินทรีย์น้ า ในการปรับปรุงดิน ท าให้ลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มผลผลิตต่อไร่ให้สูงขึ้น

จากการสอบถามชาวบ้านที่ใช้ปุ๋ยพืชสดปรับปรุงดินในนาข้าวร่วมกับปุ๋ยน้ าหมัก จ านวน 10 ราย พบว่า
เกษตรกรร้อยละ 10 ได้ผลผลิตข้าวเฉลี่ยเพิ่มขึ้น 150 กิโลกรัมต่อไร่ ร้อยละ 60 ได้ผลผลิตข้าวเฉลี่ย
เพิ่มขึ้น 100 กิโลกรัมต่อไร่ และร้อยละ 30 ผลผลิตข้าวไม่เปลี่ยนแปลง (ตารางที่ 11)

ตารางที่ 11 ผลของการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยพืชสดปรับปรุงบ ารุงดิน

ผลผลิต จ้านวน(ราย) ร้อยละ
ผลผลิตข้าวเฉลี่ยเพิ่ม 150 กิโลกรัมต่อไร่ 1 10
ผลผลิตข้าวเฉลี่ยเพิ่ม 100 กิโลกรัมต่อไร่ 6 60

ผลผลิตข้าวไม่เพิ่ม 3 30

5) เกษตรกรในพื้นที่มีการปรับเปลี่ยนระบบการปลูกพืชจากพืชเชิงเดี่ยวเป็นระบบการปลูก

พืชแบบผสมผสานมากขึ้น ซึ่งเป็นระบบที่มีความยั่งยืนมากขึ้นกว่าเดิม กล่าวคือ ในอดีตก่อนที่จะมี
โครงการพัฒนาลุ่มน้ าพัฒนาคุณภาพชีวิตต้นน้ าน้ าหนาวในพื้นที่ เกษตรกรในพื้นที่จะปลูกข้าวโพด
ข้าวไร่เป็นพืชหลักในพื้นที่สูง โดยปลูกแบบไม่มีการจัดการ เพราะไม่มีทางล าเลียงในพื้นที่เข้าพื้นที่
ล าบาก ต่อมาเมื่อทางสถานีพัฒนาที่ดินเข้าด าเนินการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ าในพื้นที่ คูรับน้ า

ขอบเขาที่สร้างขึ้น นอกจากจะปูองกันการชะล้างพังทลายของดิน และลดการไหลบ่าของน้ าแล้ว ยังใช้
เป็นทางล าเลียงผลผลิตข้าวโพดออกจากพื้นที่ และเข้าไปดูแลรักษาแปลงได้สะดวกอีกด้วย