Page 110 - การจัดทำแผนที่แสดงความลาดชันของพื้นที่จังหวัดเพชรบูรณ์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

๕

บทที่ 2

ข้อมูลพื้นฐานจังหวัดเพชรบูรณ์

2.1 ประวัติความเป็นมา

จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นเมืองโบราณที่ยังไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าใครสร้างเมืองนี้ สมเด็จฯ
กรมพระยาด ารงราชานุภาพ ทรงวิเคราะห์ว่า เพชรบูรณ์สร้างขึ้นมา 2 ยุค ในแห่งเดียวกัน โดยมีวัดมหาธาตุ

และวัดโบราณเป็นหลักฐานยืนยันว่ายุคแรกสร้างเมื่อกรุงสุโขทัยหรือพิษณุโลกเป็นเมืองหลวง ก าแพงเมือง
กว้างยาวด้านละ 800 เมตร มีแม่น้ าอยู่กลางเมือง ยุคที่สองสร้างในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีป้อม

และก าแพงก่อด้วยอิฐปูนศิลาแต่เล็กและเตี้ยกว่า มีแม่น้ าอยู่กลางเมือง ตั้งอยู่ทางป่าด้านเหนือ เพื่อป้องกันศัตรู
ส่วนทางด้านใต้เป็นไร่นา จากหลักฐานการค้นพบซากโบราณสถานและจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ค้นพบ

ในเมืองศรีเทพ พบว่า จังหวัดเพชรบูรณ์มีอายุมากกว่า 1,000 ปี

เมื่อครั้งโบราณ จังหวัดเพชรบูรณ์ น่าจะชื่อว่า “เมืองเพชรบุระ” ตามที่ปรากฏในจารึกลานทองค า
ที่พบในเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ วัดมหาธาตุ ซึ่งหมายถึงเมืองแห่งพืชพันธุ์ธัญญาหาร ต่อมาแปรเปลี่ยนเป็น

“เมืองเพชรบูรณ์” หมายถึงเมืองที่อุดมด้วยเพชร และได้น าไปใช้เป็นส่วนหนึ่งของตราสัญลักษณ์ประจ าจังหวัด

ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 และสงครามมหาเอเชียบูรพา จอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็น
นายกรัฐมนตรี เห็นสมควรย้ายเมืองหลวงไปอยู่ที่จังหวัดเพชรบูรณ์ เพราะมีชัยภูมิประเทศเป็นภูเขาล้อมรอบ

มีทางออกทางเดียว และศัตรูรุกรานยาก จึงได้ยกร่างพระราชก าหนดสร้างนครบาลขึ้น ชื่อว่า “พระราชก าหนด
ระเบียบการบริหารนครบาลเพชรบูรณ์และสร้างพุทธบุรี พ.ศ.2487” แต่สภาผู้แทนราษฎรลงมติไม่อนุมัติ

อนุสรณ์นครบาลเพชรบูรณ์แห่งนี้ จึงสร้างขึ้นเพื่อร าลึกถึงบุญคุณและอัจฉริยภาพของ จอมพล ป.พิบูลสงคราม
และเพื่อคนเพชรบูรณ์จะได้ภูมิใจในประวัติศาสตร์ช่วงหนึ่งและความเจริญก้าวหน้าของบ้านเมืองตน หลังจากนั้น

ได้มีการปรับปรุงพัฒนาด้านต่าง ๆ มากมายจนกระทั่งเป็นเมืองเพชรบูรณ์ในปัจจุบัน

ค าขวัญประจ าจังหวัด คือ “เมืองมะขามหวาน อุทยานน้ าหนาว ศรีเทพเมืองเก่า เขาค้ออนุสรณ์
นครพ่อขุนผาเมือง”

2.2 ลักษณะทางภูมิศาสตร์

2.2.1 ที่ตั้งและอาณาเขต จังหวัดเพชรบูรณ์ มีต าแหน่งทางภูมิศาสตร์ในเขตภาคเหนือตอนล่าง
ของประเทศไทย หรือในเขตภาคกลางตอนบนของประเทศไทย ตามการแบ่งภูมิภาคประเทศไทยอย่างเป็นทางการ

ของราชบัณฑิตยสถาน โดยใช้เกณฑ์ด้านภูมิศาสตร์ มีเนื้อที่ 12,339.76 ตารางกิโลเมตร หรือ 7,712,350 ไร่
ตั้งอยู่ระหว่างพิกัดเหนือ 1,694,700 เมตร ถึง 1,900,880 เมตร หรือ ละติจูด 15 องศา 19 ลิปดา 31 พิลิปดา

ถึง 17 องศา 10 ลิปดา 47 พิลิปดา และพิกัดตะวันออก 674,920 เมตร ถึง 797,700 เมตร หรือ
ลองจิจูด 100 องศา 38 ลิปดา 06 พิลิปดา ถึง 101 องศา 47 ลิปดา 30 พิลิปดา ดังภาพประกอบที่ 2-1