Page 35 - ความรู้เรื่องดินสำหรับเยาวชน : ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 3

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

5. ความเป็นกรดเป็นด่างของดิน

ควำมเป็นกรดเป็นด่ำงของดิน หรือที่เรียกกันว่ำ “พีเอช (pH)” เป็นค่ำปฏิกิริยำดิน

+
วัดได้จำกควำมเข้มข้นของปริมำณไฮโดรเจนไอออน (H ) ในดิน โดยทั่วไปค่ำพีเอชของดินจะบอก
เป็นค่ำตัวเลขตั้งแต่ 1 ถึง 14 ถ้ำดินมีค่ำพีเอชน้อยกว่ำ 7 แสดงว่ำดินนั้นเป็นดินกรด ยิ่งมีค่ำน้อยกว่ำ

7 มำก ก็จะเป็นกรดมำก แต่ถ้ำดินมีพีเอชมำกกว่ำ 7 จะเป็นดินด่ำง ส�ำหรับดินที่มีพีเอชเท่ำกับ 7
พอดีแสดงว่ำดินเป็นกลำง แต่โดยปกติแล้วพีเอชของดินทั่วไปจะมีค่ำอยู่ในช่วง 5 ถึง 8

พีเอชของดินมีควำมส�ำคัญต่อกำร
ปลูกพืชมำก เพรำะเป็นตัวควบคุมกำรละลำยธำตุอำหำร

ในดินออกมำอยู่ในสำรละลำยหรือน�้ำในดิน ถ้ำดินมีพีเอช
ไม่เหมำะสมธำตุอำหำรในดินอำจจะละลำยออกมำได้น้อย

ไม่เพียงพอต่อควำมต้องกำรของพืช หรือในทำงตรงกัน
ข้ำมธำตุอำหำรบำงชนิดอำจจะละลำยออกมำมำกเกินไป

จนเป็นพิษต่อพืชได้

พืชแต่ละชนิดชอบที่จะเจริญเติบโตใน

ดินที่มีช่วงพีเอชต่ำงๆ กัน ส�ำหรับพืชทั่วไปมักจะเจริญ
เติบโตได้ดีในช่วงพีเอช 6-7 นอกจำกนี้ควำมเป็นกรดเป็น
ด่ำงของดินยังควบคุมกำรเจริญเติบโตและกำรท�ำหน้ำที่

ของจุลินทรีย์ดินด้วย

6. การแลกเปลี่ยนแคตไอออนในดิน

เป็นสมบัติของดินที่มีควำมส�ำคัญต่อกำรส�ำรองปริมำณธำตุอำหำรต่ำงๆ ไว้ในดิน
และปลดปล่อยออกมำให้พืชได้ใช้ประโยชน์ อินทรียวัตถุและแร่ดินเหนียวในดินมีบทบำทส�ำคัญ

อย่ำงมำกต่อสมบัตินี้ของดิน เนื่องจำกพื้นผิวของ
อินทรียวัตถุและแร่ดินเหนียวจะมีประจุลบเหลืออยู่

จึงสำมำรถดูดยึดประจุบวกได้ แร่ธำตุอำหำรที่พืชต้องกำร
ส่วนใหญ่จะมีประจุบวก เช่น ธำตุไนโตรเจนในรูปของ

แอมโมเนียม ธำตุแคลเซียม แมกนีเซียม โพแทสเซียม
เหล็ก สังกะสี นอกจำกนี้ยังช่วยในกำรควบคุมหรือต้ำน

กำรเปลี่ยนแปลงควำมเป็นกรดของดินด้วย โดยกำรดูดยึด
ประจุบวกที่เป็นกรด ได้แก่ ไฮโดรเจนและอะลูมินัม

การแลกเปลี่ยนแคตไอออนในดินกับรากพืช

28 ความรู้เรื่องดินส�าหรับเยาวชน