Page 93 - การกำหนดเขตการใช้ที่ดินสำหรับปลูกข้าวหอมมะลิของประเทศไทย
P. 93
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
3-37
3.2 การประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพ
การประเมินคุณภาพที่ดิน(qualitative land evaluations) เป็นการพิจารณาศักยภาพของหน่วย
ทรัพยากรที่ดินต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ ในระดับการจัดการที่แตกต่างกัน คุณภาพ
ที่ดินในหลักการของ FAO frameworkสามารถทําได้ 2 รูปแบบ
รูปแบบแรกการประเมินทางด้านคุณภาพหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าเป็นการประเมินเชิงกายภาพ
ว่าที่ดินนั้นๆเหมาะสมมากหรือน้อยเพียงใดต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ
รูปแบบที่สองการประเมินทางด้านปริมาณหรือด้านเศรษฐกิจ ซึ่งจะให้ค่าตอบแทนในรูปผลผลิตที่
ได้รับจํานวนเงินในการลงทุน และจํานวนเงินจากผลตอบแทนที่ได้รับ
ในที่นี้กล่าวถึงเฉพาะการประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพเท่านั้น ซึ่งการประเมินคุณภาพที่ดิน
ด้านกายภาพ จะนําประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดิน (LandUtilization Type: LUT) มาประเมินว่าคุณภาพที่ดิน
ของแต่ละหน่วยที่ดิน (Land Unit: LU) เหมาะสมต่อประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินรูปแบบใดบ้าง
1) คุณภาพที่ดิน (Land Quality: LQ) คือ สมบัติของหน่วยที่ดินที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโต
และผลผลิตของพืช คุณภาพที่ดินอาจประกอบด้วยคุณลักษณะที่ดิน ( land characteristic) ตัวเดียวหรือ
หลายตัวก็ได้เช่น ความเป็นประโยชน์ของออกซิเจนต่อรากพืช มีคุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทนตัวเดียว
คือสภาพการระบายนํ้าของดิน ส่วนความจุในการดูดยึดธาตุอาหารมีคุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน
สองตัวคือความจุในการแลกเปลี่ยนประจุบวก (Cation Exchange Capacity: CEC) และความอิ่มตัวด้วยประจุ
บวกที่เป็นด่าง (Base Saturation: BS)
(1) คุณภาพที่ดินที่นํามาประเมินสําหรับการปลูกพืช FAO ในระบบได้กําหนดไว้ 25 ชนิด
สําหรับประเทศไทยนํามาประเมินมี 13 ชนิด ได้แก่
- ความเข้มของแสงอาทิตย์ (radiation regime: u) คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน
ได้แก่ ค่าความยาวของช่วงแสง
- ระบอบอุณหภูมิ (temperature regime: t) คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่
ค่าอุณหภูมิเฉลี่ยในฤดูปลูก
- ความชุ่มชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืช (moisture availability: m) คุณลักษณะที่ดินที่เป็น
ตัวแทน ได้แก่ ระยะเวลาการท่วมขังของนํ้าในฤดูฝน ปริมาณนํ้าฝนเฉลี่ยในรอบปีหรือความต้องการนํ้า
ในช่วงการเจริญเติบโตของพืช
- ความเป็นประโยชน์ของออกซิเจนต่อรากพืช (oxygen availability: o) คุณลักษณะ
ที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่ สภาพการระบายนํ้าของดิน
- ความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหาร ( nutrient availability: s) คุณลักษณะที่ดินที่เป็น
ตัวแทน ได้แก่ ปริมาณธาตุอาหารพืชในดิน
