Page 58 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย

- 51 -

4.3 การแจกแจงชั้นกําเนิดของดิน

การแจกแจงชั้นกําเนิดของดิน เป็นการศึกษากระบวนการต่างๆ ทางดินที่ทําให้ดินมีลักษณะและสมบัติ
ที่แตกต่างกันออกไป ช่วยให้เข้าใจถึงสภาพแวดล้อมและปัจจัยหลักที่ควบคุมการกําเนิดดินนั้นๆ โดยพิจารณา

จากชั้นกําเนิดดิน (soil genetic horizons) ที่ชั้นดินมีลักษณะเป็นชั้นๆ ขนานหรือเกือบขนานไปกับผิวหน้าดิน
แต่ละชั้นมีลักษณะแตกต่างกัน เนื่องจากสมบัติทางกายภาพ เคมี ชีวภาพ และลักษณะอื่นๆ เช่น สีดิน เนื้อดิน
โครงสร้างดิน การยึดตัว ปฏิกิริยาดิน สิ่งเหล่านี้สามารถสังเกตได้ในสนาม การเรียกชั้นดินหลักจะใช้อักษร

ภาษาอังกฤษตัวใหญ่ ได้แก่ O, A, E, B, C และ R

ภาพที่ 4-25 ชั้นดินหลัก

O horizon ชั้น O: ชั้นอินทรีย์ (organic horizon) เป็นชั้นดินที่มักวางตัวอยู่ชั้นบนสุดเหนือชั้นดิน
แร่ ประกอบด้วยการสะสมของอินทรีย์สารเป็นปริมาณมากกว่าร้อยละ 30 ชั้นดินที่มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็น
อินทรียวัสดุพวกซากพืชที่ยังไม่สลายตัวหรือบางส่วนสลายตัวไปแล้ว เช่น ใบไม้ กิ่งไม้ มอสส์ ไลเคน ชั้นดิน
อินทรีย์มักจะพบในดินในพื้นที่ป่าไม้ที่ยังไม่ถูกรบกวนหรือเข้าไปถากถางใช้ประโยชน์หรือดินพรุ สามารถแบ่ง
ชั้นปลีกย่อยออกเป็น

ชั้น Oi หมายถึงชั้นดินอินทรีย์ที่มีการสะสมอินทรียวัตถุที่มีการสลายตัวเล็กน้อย

ชั้น Oe หมายถึงชั้นดินอินทรีย์ที่มีอินทรียวัตถุที่สลายตัวปานกลาง และ
ชั้น Oa หมายถึงชั้นดินอินทรีย์ที่มีอินทรียวัตถุที่สลายตัวสูง

A horizon ชั้น A: ชั้นดินแร่ (mineral horizon) เป็นชั้นหน้าดินที่วางตัวอยู่เหนือชั้นดินแร่ธาตุ
อื่นๆ ตามธรรมชาติหรืออยู่ใต้ชั้น O ประกอบด้วยชิ้นส่วนจากการสลายตัวของแร่ธาตุและอินทรีย์สารผสม

คลุกเคล้ากัน โดยจะมีลักษณะที่เกี่ยวกับการเคลือบอนุภาคด้วยอินทรีย์สารคือ มีสีดําคล้ํา เป็นชั้นดินที่มี
อินทรียวัตถุคลุกเคล้าอยู่มากที่สุดและมีความอุดมสมบูรณ์มากกว่าชั้นดินแร่อื่นๆ ไม่มีสมบัติเด่นที่แสดงว่าเป็น
ชั้น E หรือชั้น B หรือมีลักษณะสมบัติที่เป็นผลมาจากการไถพรวน การทําทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ หรือการกระทํา
อย่างอื่นที่คล้ายกัน

E horizon ชั้น E: ชั้นซึมชะ (eluviation horizon) ชั้นดินแร่ที่มีการสูญเสียสสารหรือแร่ธาตุ
ต่างๆ เช่น อนุภาคดินเหนียว อินทรียสาร ธาตุเหล็ก ธาตุอะลูมินัมและธาตุแคลเซียม ออกไปจากชั้นหน้าตัดดิน