Page 120 - แผนการใช้ที่ดินลุ่มน้ำสาขาคลองบำบัง
P. 120
3-52
3.2 การประเมินคุณภาพที่ดิน
การประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพเป็นการวิเคราะห์ศักยภาพของหน่วยที่ดินต่อการใช้
ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ ในระดับการจัดการที่แตกต่างกัน วิธีการประเมินคุณภาพที่ดินมี
หลายวิธี กลุ่มวางแผนทรัพยากรน้้าเพื่อการพัฒนาที่ดินได้เลือกใช้วิธีการประเมินคุณภาพที่ดินตาม
หลักการของ FAO Framework ซึ่งมีจ้านวน 2 รูปแบบ คือ
1) การประเมินทางด้านคุณภาพ เป็นการประเมินเชิงกายภาพว่าที่ดินนั้นๆ มีความเหมาะสมมาก
หรือน้อยเพียงใดต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ
2) การประเมินทางด้านปริมาณหรือเศรษฐกิจ ซึ่งจะให้ค่าตอบแทนในรูปผลผลิตที่ได้รับ
จ้านวนเงินในการลงทุนและจ้านวนเงินจากผลตอบแทนที่ได้รับ
3.2.1 การประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพ
การศึกษาได้ด้าเนินการประเมินคุณภาพที่ดินทางกายภาพเพียงด้านเดียว โดย
ศึกษาการประเมินคุณภาพดินร่วมกับประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินที่ได้ก้าหนดเป็นตัวแทนการ
เกษตรกรรมหลักในลุ่มน้้าสาขา รวมทั้งยังได้ประเมินคุณภาพที่ดินจากพืชที่ควรแนะน้าในลุ่มน้้าสาขา
คลองบ้าบัง การวิเคราะห์ได้ค้านึงถึงปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืชในแต่ละด้านของดินที่
แตกต่างกัน โดยอาศัยคุณลักษณะดินแตกต่างกันไปตามวัตถุต้นก้าเนิดของดิน ซึ่งคุณลักษณะ
ที่ดินที่ใช้ในการแสดงค่าเพื่อวัดระดับการเจริญเติบโตแตกต่างกัน
การเลือกคุณลักษณะที่ดินเพื่อใช้เป็นตัวแทนคุณภาพที่ดินในการประเมินความเหมาะสม
ที่ดินตามระบบ FAO ก้าหนดในระบบไว้ 25 ชนิด ส้าหรับประเทศไทยใช้คุณลักษณะดินเพื่อใช้เป็น
ตัวแทนคุณภาพที่ดินในการประเมินความเหมาะสมที่ดิน 13 ชนิด โดยตัวแทนคุณภาพที่ดินแต่ละตัว
มีข้อจ้ากัดในการเลือกใช้จากปัจจัยด้าน 1) มีผลต่อพืชหรือประเภทการใช้ที่ดินนั้นๆ 2) พบค่าวิกฤต
ในพื้นที่ปลูกนั้นๆ 3) การรวบรวมข้อมูลต้องสามารถปฏิบัติได้จริงจากเงื่อนไขดังกล่าว จ้าเป็นต้องจัดล้าดับ
ความส้าคัญคุณภาพที่ดินก่อนที่จะน้ามาประเมิน ตามเงื่อนไขการคัดเลือกคุณภาพที่ดิน
เมื่อท้าการจัดล้าดับความส้าคัญแล้วพบว่า เงื่อนไขหลักขึ้นอยู่กับการรวบรวม
ข้อมูลคุณลักษณะที่ดิน ดังนั้นเมื่อน้ามาใช้ในการประเมินความเหมาะสมทางกายภาพของพืชต่างๆ ใน
เขตลุ่มน้้าสาขา จึงมีปัจจัยหลัก 7 ปัจจัย ที่น้ามาวิเคราะห์ ดังนี้
1) ความชุ่มชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืช (m)
2) ความเป็นประโยชน์ของออกซิเจนต่อรากพืช (o)
3) ความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหาร (s)
4) ความจุในการดูดยึดธาตุอาหาร (n)
5) สภาวะการหยั่งลึกของราก (r)
กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน
