Page 106 - แผนการใช้ที่ดินลุ่มน้ำสาขาคลองบำบัง
P. 106
3-38
การวิเคราะห์เพื่อจัดล าดับความส าคัญในการฟื้นฟูลุ่มน้ า
แนวทางในการจัดการฟื้นฟูลุ่มน้้า ได้พิจารณาผลของการชะล้างพังทลายของดิน
เป็นด้านหลัก เพื่อการใช้ประโยชน์ที่ดินด้านเกษตรกรรมจะเป็นไปได้อย่างยั่งยืน ไม่เกิดผลกระทบต่อ
สิ่งแวดล้อมในด้านต่างๆ พร้อมทั้งให้ผลผลิตได้อย่างเหมาะสมและยาวนาน นอกจากนี้ต้องให้
ความส้าคัญด้านอื่นพร้อมกันไปด้วย เช่น การปรับปรุงบ้ารุงดิน การฟื้นฟูสภาพป่าไม้ การใช้
พื้นที่รกร้างว่างเปล่าให้เกิดประโยชน์สูงสุด ล้าดับความส้าคัญในการฟื้นฟูลุ่มน้้า มีดังต่อไปนี้ คือ
1) การจัดการด้านอนุรักษ์ดินและน้้าที่เหมาะสม ซึ่งมีความส้าคัญในการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ให้เป็นไปอย่างยั่งยืน ต้องให้ความส้าคัญกับพื้นที่มีระดับการสูญเสียดิน มากกว่า 2 ตันต่อไร่ต่อปี มีเนื้อที่
46,515 ไร่ หรือร้อยละ 18.29 ของพื้นที่ลุ่มน้้าสาขา และพื้นที่ที่มีความลาดชันเชิงซ้อน มีเนื้อที่ 128,804 ไร่
หรือร้อยละ 50.63 ของพื้นที่ลุ่มน้้าสาขา มีเกษตรกรน้ามาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรแล้ว ควรมีการจัดระบบ
อนุรักษ์ดินและน้้า ดังนี้
การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ า ที่เหมาะสม มี 2วิธี
(1) วิธีการอนุรักษ์ดินและน้้าโดยใช้ระบบพืช
เป็นวิธีการจัดระบบพืชโดยการผสมผสานกันระหว่างมาตรการอนุรักษ์ดิน
และน้้าและการจัดการระบบพืชปลูก ได้แก่ การปลูกพืชเป็นแถบ การปลูกพืชตามแนวระดับ
การปลูกพืชคลุมดิน การปลูกพืชบ้ารุงดิน การปลูกพืชแซม การปลูกพืชเหลื่อมฤดู การปลูกพืช
หมุนเวียน การปลูกแถบหญ้าตามแนวระดับ การปลูกพืชไม้พุ่มเป็นแถบตามแนวระดับ การท้าคัน
เศษซากพืชตามแนวระดับ
วิธีการอนุรักษ์ดินและน้้าโดยใช้ระบบพืช จะต้องปฏิบัติดังนี้
- ไม่เผาท้าลายเศษซากพืช ไม่ท้าไร่เลื่อนลอย
- ไถพรวนให้ถูกวิธี ไม่ไถพรวนขึ้นลงตามความลาดเทของพื้นที่แต่ไถพรวน
ขวางความลาดเทของพื้นที่และไม่ท้าการไถพรวนบ่อยครั้ง
- ปลูกพืชให้ถูกวิธี ปลูกพืชตระกูลถั่วบ้ารุงดินคลุมดินและปลูกตามแนวระดับ
- ปรับปรุงบ้ารุงดิน ใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด
- บนพื้นที่ที่มีความลาดชันสูงเกิน 35 เปอร์เซ็นต์ ไม่ควรท้าการเกษตร
แต่ถ้ามีความจ้าเป็นจะต้องท้าคันดินเป็นขั้นบันไดขวางความลาดเทของพื้นที่ จัดท้าร่อง น้้าและ
แหล่งเก็บกักน้้าให้ไหลลงเฉพาะแห่ง และยกร่องปลูกพืชบนแนวคันดินระดับเดียวกัน
(2) วิธีการอนุรักษ์ดินและน้้าโดยใช้วิธีกล โดยมุ่งหนักไปในการก่อสร้าง
สิ่งกีดขวางความลาดชันของพื้นที่ เพื่อสกัดกั้นน้้าไหลบ่าและการพังทลายของดิน การอนุรักษ์
กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน
