Page 87 - แผนการใช้ที่ดินลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำโกลก

3-30

ชนิดใดชนิดหนึ่งปกคลุมอยูกับพื้นที่ที่ถูกไถพรวนปราศจากพืชคลุมดิน ซึ่งใชในการหาคาความคงทน

ตอการถูกชะลางพังทลายของดิน

P เปนคาปจจัยการปฏิบัติเพื่อปองกันการชะลางพังทลาย (conservation practice)
เปนคาที่ไมมีขนาดหรือหนวยคา P เปนคาที่แสดงความหมายถึงอัตราสวนระหวางการสูญเสียดินจากพื้นที่

ที่มีการอนุรักษแบบตาง ๆ เชน ทําแนวคันดิน (contouring) การปลูกพืชเปนแถบ (strip cropping) หรือ

การทําขั้นบันได (terracing) กับการไถพรวนเพาะปลูกขึ้นลงตามความลาดเท

การประเมินคาปจจัยตาง ๆ ที่เกี่ยวของในสมการการสูญเสียดินสากล มีดังตอไปนี้

ในการคํานวณคาปจจัยความยาวและความลาดชันของพื้นที่ (LS) คํานวณตามชั้นความลาดชัน

ของหนวยที่ดิน ซึ่งจากเอกสารอางอิงของกรมพัฒนาที่ดิน (2545) ไดอธิบายที่มาของ คาตัวแปรตางๆ ดังนี้

L = (λ / 22.13) m
L คือ คาปจจัยความยาวของความลาดเท ในสมการการสูญเสียดินสากล

λ คือ ระยะทางตามแนวราบของพื้นที่ลาดชัน นับจากจุดเริ่มมีน้ําไหลเออผิวดิน
ถึงจุดที่ความลาดชันเปลี่ยนลดลงจนเกิดการทับถมของตะกอน หรือจุดที่มีการรวมตัวของน้ําเปนรอง

มีหนวยเปนเมตร ซึ่งควรมีระยะทางไมเกิน 400 ฟุต (ประมาณ 120 เมตร) หรือถาพื้นที่นั้นใชรถไถพรวน
เปนรองยาว คานี้อาจยาวไดถึง 1,000 ฟุต (ประมาณ 300 เมตร)

22.13 คือ ความยาวของแปลงทดลองมาตรฐาน หนวยเปนเมตร

m คือ ตัวเลขยกกําลังซึ่งผันแปรตามความลาดชัน มีความสัมพันธกับสัดสวนระหวาง
การชะลางพังทลายแบบรองริ้ว (rill erosion) ซึ่งเกิดจากการกระทําของน้ําไหลบากับการชะลาง

พังทลายระหวางรองริ้ว (interrill erosion) ซึ่งเกิดจากการกระทําของเม็ดฝนบนพื้นที่ลาดชันสูง คา m

จะเพิ่มขึ้น เนื่องจากการชะลางพังทลายแบบรองริ้วมีมากกวาการชะลางพังทลายระหวางรองริ้ว

ในทางกลับกันพื้นที่ลาดชันนอยคา m จะลดลง เนื่องจากการชะลางพังทลายแบบรองริ้ว มีนอยกวา
การชะลางพังทลายระหวางรองริ้ว

ความลาดเท (λ)

ความลาดเท หรือ คา λ เพื่อใชในสมการคํานวณคาปจจัยความยาวของความลาดเท (L) ขางตน
มีการนําขอมูลจากแหลงตางๆ มาใช และศึกษาเปรียบเทียบคาความยาวของความลาดเทที่คํานวณได เพื่อเลือก

แหลงขอมูลที่มีความถูกตองเหมาะสมสําหรับคํานวณคาการสูญเสียดินมากที่สุด (กรมพัฒนาที่ดิน, 2545)

ความชัน (Slope gradient)

จากเอกสารของ กรมพัฒนาที่ดิน (2545) อธิบายเรื่องความชัน ไวดังนี้

กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน