Page 91 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจข้าวนาปรัง

3-16

3.4 การประเมินศักยภาพการใชน้ําชลประทานเพื่อการเพาะปลูก

เนื่องจากการปลูกพืชฤดูแลง จําเปนตองมีแหลงน้ําตนทุนใหเพียงพอตอการปลูกพืช
ใหตลอดฤดูปลูก เพื่อมิใหเกิดความเสี่ยงตอผลผลิตเสียหายทั้งดานผลผลิตตอไร และปริมาณ

ผลผลิตรวมทั้งหมด ซึ่งแหลงน้ําที่จะใชในการเพาะปลูก จะไดมาจากแหลงกักเก็บน้ําที่จัดสราง

และแหลงน้ําตามธรรมชาติ ไดแก อางเก็บน้ํา เขื่อน แหลงน้ําขนาดเล็ก (ฝาย ทํานบ) และแหลงน้ํา

ธรรมชาติทั่วไป เชน แมน้ํา ลําคลอง สระ หนองน้ําตางๆ นอกจากนี้ยังมีแหลงน้ําใตดินที่ใชใน
การเกษตรได โดยเฉพาะที่ราบลุมภาคเหนือตอนลางและภาคกลางตอนบน แตอยางไรก็ตาม

แหลงน้ําผิวดินที่เปนแหลงน้ําขนาดใหญที่มีอยูในภาคตางๆ ของประเทศไทย ประมาณ 30 กวาแหง

นับวาแหลงน้ําตนทุนที่นํามาใชในกิจกรรมตางๆ โดยเฉพาะประมาณรอยละ 70-80 ของทั้งหมด จะใช
เพื่อการเกษตรกรรม ดังนั้น การวิเคราะหปริมาณน้ําที่มีอยูที่สามารถชวยเหลือในการเพาะปลูกพืชฤดูแลง

ในแตละป จึงถูกนํามาพิจารณาจัดสรรน้ําเพื่อการปลูกพืชวามีศักยภาพพอเพียงหรือไม ซึ่งจากแผนการ

จัดการน้ําและการเพาะปลูกพืชฤดูแลงป 2547/48 ของกรมชลประทานที่กําหนด จึงสามารถนํามา

เปนฐานในการกําหนดพื้นที่เพาะปลูกในฤดูเพาะปลูกปนี้ และจะนํามาวางแผนในอนาคต โดยในป
2548 กรมชลประทานไดกําหนดพื้นที่เปาหมายโดยไดวางแผนการจัดสรรน้ําคิดเปนปริมาณน้ํารวม

ทั้งสิ้น 12,446 ลานลูกบาศกเมตร ในจํานวนนี้เปนการใชเพื่อการเกษตร 9,526 ลานลูกบาศกเมตร

นอกนั้นเพื่อการอุปโภค-บริโภคและอื่นๆ โดยปริมาณน้ําดังกลาวจะนําไปกําหนดเปาหมายการ
ปลูกพืชฤดูแลง คือ ใชปลูกขาวนาปรังประมาณ 5.40 ลานไร ปลูกพืชไร-พืชผัก 0.945 ลานไร ที่เหลือ

นอกนั้นใชในสวนผลไมและกิจกรรมอื่น (ตารางภาคผนวกที่ 2 )

ซึ่งจากการศึกษาและรวบรวมขอมูลแตละพื้นที่พบวา ในป 2548 นี้ไดเกิดวิกฤติภัยแลง
อยางรุนแรง ทั้งนี้เนื่องจากวาเกิดภาวะฝนทิ้งชวงอยางยาวนาน ตั้งแตเดือนตุลาคม 2547 เปนตนมา

ทําใหน้ําตนทุนที่มีอยูในแหลงน้ําตาง ๆ ลดนอยกวาปที่ผานมามาก ทําใหเกิดการขาดแคลนน้ําอยางหนัก

โดยเฉพาะพื้นที่ปลูกขาวนาปรังในเขตภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทําใหหลายพื้นที่ตาง ๆ
ประสบกับปญหาความแหงแลง โดยเฉพาะขาวนาปรังที่ตองใชปริมาณน้ํามากกวาฤดูปกติและ

พืชไร-พืชผักอื่นๆ (ตารางที่ 3-4 ) ซึ่งปญหาดังกลาวนี้ ทางการจึงไดกําหนดพื้นที่เปาหมายการปลูก

พืชฤดูแลงในป 2547/48 ขึ้นมาทั้งประเทศ โดยคณะอนุกรรมการวางแผนและสงเสริมการปลูก

พืชฤดูแลง ไดกําหนดพื้นที่เพาะปลูกขาวนาปรังประมาณ 7.52 ลานไร ซึ่งต่ํากวาเปาหมายระยะยาว
(ป2547-2551) ที่กําหนดไวไมต่ํากวา 9.0 ลานไร โดยแยกเปนเขตชลประทานประมาณ 5.4 ลานไร

และนอกเขตชลประทาน 2.12 ลานไร และในสวนของพืชไร-พืชผักไดกําหนดไวประมาณ 2.67 ลานไร

โดยในเขตชลประทานประมาณ 0.95 ลานไร และนอกเขตชลประทาน 1.72 ลานไร เพื่อเปน