Page 81 - คำนิยามข้อมูลแผนที่การใช้ที่ดิน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

58

- A221 ลูกเดือย (Millet) หมายถึง พื้นที่ปลูกลูกเดือย (Coix lachryma-jobi Linn.)
เปนธัญพืชตระกูลหญา (Gramineae) ตนเดือยมีความสูงตั้งแต 1-3.5 เมตร ใบ ขนาด 20-45 x 2.5-5

เซนติเมตร ติดอยูกับกาบใบที่หุมลําตน ปลายใบเรียวแหลม แผนใบมีลักษณะ คลายใบหอก (lanceolate)
เสนกลางใบเปนรองยาวไปตามความยาวของใบ ชอดอกแตกขึ้นไปจากซอกใบที่อยูบริเวณของกิ่ง ชอดอกยาว
3-8 เซนติเมตร เดือยจะมีทั้งดอกตัวผูและดอกตัวเมียบนชอเดียวกัน กานดอกจะรองรับกระเปราะที่จะพัฒนา
ตอไปเปนที่บรรจุผล หรือเมล็ด ภายในกระเปาะบรรจุดอกตัวเมีย 1 ดอก และกานชูเกสรตัวเมียสีแดงคล้ํา 2

อัน ซึ่งจะยื่นโผลออกมาจากกระเปาะ เพื่อรอรับการผสม ชอดอกตัวผูจะมีดอกตัวผูอยูประมาณ 10 ดอก แต
ละดอกมีความยาว 7-8 เซนติเมตร รูปรางคลายสีเหลี่ยมขนมเปยกปูนเรียว ดอกจะรวงเมื่อแก มักจะเกิดเปนคู
มีกาบดอกชั้นนอก 2 อัน ภายในมีกลีบดอกชนิด lemma 1 อัน และ palea ที่เล็กกวา 1 อัน มีอับเกสร ตัวผู 3
อัน เมล็ดเกิดจากการผสมเกสร รังไขจะเจริญไปเปนผลปลอม (false fruit) หรือเมล็ด เมื่อมองดานหนาจะ

คลายรูปหัวใจ มองดานบนจะคลายเมล็ดถั่ว ที่มีรองเวาเขาไปตรงกลาง แตรองจะลึกกวา มีความยาว 8-12
มิลลิเมตร เนื้อของผลและเมล็ดจะหลอมเปนเนื้อเดียวกันจนแยกไมออก เยื่อหุมเมล็ดมีสีน้ําตาลแดง น้ําตาล
เขม หรือน้ําตาลออน เดือยสวนใหญเปนพืชที่ไวตอชวงแสง โดยจะออกดอกในชวงที่มีแสงนอยกวา 12 ชั่วโมง
ประมาณเดือนกันยายน สวนใหญจะผสมขาม เนื่องจากดอกตัวผูและดอกตัวเมียบานไมพรอมกัน (ภาพที่ 81-

82)

ภาพที่ 81 แปลงปลูกเดือย อําเภอภูซาง จังหวัดพะเยา บันทึกภาพเมื่อ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2558