Page 96 - การประเมินคุณภาพดินเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ ทางการเกษตรที่มีอัตราการชะล้างพังทลายสูงโดยใช้เทคนิคนิวเคลียร์ จังหวัดกาญจนบุรี Assessing soil quality and enhance crop productivity through agriculture management using nuclear techniques in the area of erosion in Kanchanaburi province.
P. 96
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
90
210
หลังจากนําคา Pbex ที่ไดจากการวิเคราะหตัวอยางดิน ซึ่งมีหนวยเปน Bq/kg ก็จะตองนํามาคํานวน
210
210
ใหอยูในรูปปริมาณเชิงพื้นที่ ซึ่งก็คือ Pbex Inventory of local condition ซึ่งหมายถึง ปริมาณ Pbex คอ
2
พื้นที่ 1 ตารางเมตร ในพื้นที่ศึกษา มีหนวยเปน Bq/m จากนั้นใหนํามาแทนคาในสมการ Mass Balance II
Model ก็จะไดอัตราการเคลื่อนยายของดิน (Soil redistribution rate, SRD) ซึ่งมีหนวยเปน t/ha/yr
อยางไรก็ตามการเคลื่อนยายของดิน (SRD) แบงไดเปน 2 รูปแบบ คือการสูญเสียตะกอนดินออกไปจาก
พื้นที่ใด ๆ หรือการชะลางพังทลายของดิน (Soil erosion) และการเคลื่อนยายของตะกอนดินมาทับถมกันใน
พื้นที่ใด ๆ (Soil deposition) ซึ่งการคาดการณวาบริเวณใดที่มีการสูญเสียตะกอนดินหรือการทับถมตะกอนดิน
210
210
จะทําการคํานวนจากคา Pbex Inventory ในพื้นที่ศึกษา เปรียบเทียบกับ Pbex Inventory ในพื้นที่อางอิง
210
( Pbs Inventory of reference) โดยสมมติให พื้นที่อางอิงนี้ คือพื้นที่ที่มีการตกหลนของนิวไคลดกัมมันตรังสี
210
210
ของ Pb โดยอิสระ ปราศจากสิ่งรบกวนใด ๆ โดยเฉพาะกิจกรรมของมนุษย ดังนั้น ถาคา Pbex Inventory
210
of local condition มีคานอยกวา Pbex Inventory of reference สามารถตีความไดวา บริเวณที่ศึกษาเกิด
210
การสูญเสียตะกอนดิน เชน อาจเกิดจากการเขตกรรม หรือกิจกรรมอื่น ๆ ของมนุษยเปนตัวเรง แตถา Pbex
210
Inventory of local condition มีคามากกวา Pbex Inventory of reference ตีความวา บริเวณที่ศึกษาเกิด
210
การเคลื่อนยายทับถมของตะกอนดิน เพราะพบปริมาณ Pb มากกวา พื้นที่ที่ไมมีการรบกวนใด ๆ ดวยเหตุนี้
เพื่อใหเขาใจการเปลี่ยนแปลงเคลื่อนยายของดินมากขึ้น จึงขอแทนคาเครื่องหมายลบ สําหรับการสูญเสียตะกอน
ดิน และเครื่องหมายบวก สําหรับการทับถมของตะกอนดิน โดยที่การเคลื่อนยายของดินทั้งสองรูปแบบนี้ สงผล
ทั้งแงบวกและแงลบตอพื้นที่ทั้งสิ้น โดยจะขออธิบายผลการศึกษาในปจจัยดานการเคลื่อนยายของดิน ดังนี้
ผลการศึกษาของอัตราการเคลื่อนยายของดิน (SRD) เมื่อเปรียบเทียบตามพื้นที่ศึกษาในแตละชวงเวลา
สามารถอธิบายได ดังนี้
พื้นที่ปลูกพืชทั่วไป มีคาเฉลี่ย SRD ในการเก็บขอมูลครั้งที่ 1 (เดือนเมษายน) แสดงในตารางที่ 27
กลาวคือ อัตราสวนระหวางการชะลางพังทลายของดินและการทับถมของตะกอนดินมีความแตกตางกันในแตละ
ระดับความลาดชัน โดยพื้นที่ที่อยูสูงกวา จะมีอัตราการชะลางพังทลายที่มากกวา (Summit มีคา SRD เทากับ -
8.961 t/ha/yr; Sholuder มีคา SRD เทากับ -2.494 t/ha/yr; Backslope มีคา SRD เทากับ -0.230 t/ha/yr)
ในขณะที่พื้นที่ที่อยูต่ํากวา จะมีอัตราการทับถมของตะกอนดินที่มากกวา (Footslope มีคา SRD เทากับ 6.616
t/ha/yr; toeslope มีคา SRD เทากับ 7.577 t/ha/yr) โดยมีคาเฉลี่ย SRD โดยรวมของพื้นที่ เทากับ 0.502
t/ha/yr เมื่อเก็บขอมูลครั้งที่ 2 (เดือนมิถุนายน) พบวา คา SRD มีแนวโนมไปทางการชะลางพังทลายของดินมาก
ขึ้น (ตารางที่ 30) โดยพื้นที่สวนใหญตั้งแตบริเวณต่ําสุด คือ Toeslope ขึ้นไปจนถึงบริเวณ Shoulder พบการชะ
ลางพังทลายของดินทั้งหมด ยกเวนบริเวณ Summit ที่มีการทับถมของตะกอนดิน ในขณะที่อัตราของการชะลาง
พังทลายของดินมีคาสูงที่สุด ณ บริเวณพื้นที่ที่ต่ําที่สุด และคอย ๆ ลดลง เมื่อพื้นที่อยูในระดับที่สูงขึ้น (toeslope
มีคา SRD เทากับ -8.136 t/ha/yr; Footslope มีคา SRD เทากับ -8.042 t/ha/yr; Backslope มีคา SRD
เทากับ -6.723 t/ha/yr; Sholuder มีคา SRD เทากับ -1.012 t/ha/yr; และ Summit มีคา SRD เทากับ 5.590
t/ha/yr) โดยมีคาเฉลี่ย SRD โดยรวมของพื้นที่ เทากับ -3.665 t/ha/yr ในขณะที่ผลการศึกษาของพื้นที่ปลูกพืช
ทั่วไป ในการเก็บขอมูลครั้งที่ 3 (เดือนสิงหาคม) ดังที่แสดงในตารางที่ 33 พบวา คา SRD มีแนวโนมไปทางการ
ชะลางพังทลายของดินมากขึ้นโดยพื้นที่สวนใหญตั้งแตบริเวณที่สูงที่สุดของพื้นที่ศึกษา (Summit) ไปจนถึง
บริเวณ Footslope เปนการชะลางพังทลายของดินทั้งหมด ยกเวนบริเวณ Toeslope ที่พบอัตราการทับถมของ
ตะกอนดินที่สูงกวา ในขณะที่อัตราของการชะลางพังทลายของดินมีคาสูงที่สุด ณ บริเวณพื้นที่ที่สูงที่สุด และคอย
ๆ ลดลง เมื่อพื้นที่อยูในระดับที่ต่ําลงมา (toeslope มีคา SRD เทากับ 4.395 t/ha/yr; Footslope มีคา SRD
เทากับ -0.884 t/ha/yr; Backslope มีคา SRD เทากับ -1.306 t/ha/yr; Sholuder มีคา SRD เทากับ -2.110
t/ha/yr; และ Summit มีคา SRD เทากับ -9.248 t/ha/yr) โดยมีคาเฉลี่ย SRD โดยรวมของพื้นที่ เทากับ -
1.830 t/ha/yr
