Page 19 - รายงานประจำปี 2563 ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
P. 19
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
2) ศูนย์ขยายพันธุ์หญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดิน
อันเป็นแนวทางพัฒนาให้เกิดการใช้ และน�้า และการปรับปรุงบ�ารุงดิน
ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชด�าริว่า
อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยเสริมสร้าง “…การปรับปรุงที่ดินนั้นต้องอนุรักษ์ผิวดินซึ่งมีความอุดม
ระบบนิเวศ ลดความเสี่ยงด้าน สมบูรณ์ไว้ ไม่ให้ไถหรือลอกหน้าดินทิ้งไป สงวนไม้ยืนต้นที่ยัง
การเกษตรเมื่อเปรียบเทียบกับการปลูก เหลืออยู่เพื่อที่จะรักษาความชุ่มชื้นของผิวดิน…” เมื่อวันที่ 22
พืชเชิงเดี่ยว ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ และ มิถุนายน พ.ศ.2534 ได้ทรงพระราชทานพระราชด�าริเกี่ยวกับหญ้า
มีรายได้ใช้จ่ายตลอดปี หากเป็นการ แฝกเป็นครั้งแรกกับ ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการ กปร. ว่าให้
เกษตรอินทรีย์ด้วยแล้ว การใช้ปุ๋ยเคมี ท�าการศึกษาทดลองปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลาย
และสารเคมีป้องกันก�าจัดวัชพืชและโรค ของดิน และอนุรักษ์ความชุ่มชื้นไว้ในดิน ขั้นตอนการด�าเนินงานเป็น
แมลงศัตรูพืชก็จะหมดไป ช่วยสร้าง วิธีการแบบง่ายๆ ประหยัด ไม่ต้องให้การดูแลภายหลังการปลูกมาก
สมดุลของระบบการผลิตให้เกิดความ นัก เกษตรกรสามารถด�าเนินการเองได้ ดังพระราชด�าริว่า “...หญ้าแฝก
พอเพียง พื้นที่เพาะปลูกมีความหลาก เป็นพืชเอนกประสงค์ที่สามารถน�าไปใช้ประโยชน์ได้อย่างแพร่หลาย
หลายทางชีวภาพมากขึ้น เกิดความ นอกจากคุณประโยชน์หลักของหญ้าแฝกที่ใช้ปลูกเพื่อป้องกันการ
ยั่งยืนของทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้ในการ ชะล้างพังทลายของดิน และช่วยฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ของดินแล้ว
ผลิตทั้งทรัพยากรดิน น�้า พรรณพืชและ รากหญ้าแฝกที่แผ่หยั่งลึกลงไปในดินยังช่วยดูดซับสารพิษที่ปนเปื้อน
ป่าไม้ ช่วยเสริมสร้างความคิดและ มากับน�้าที่ไหลผ่าน อีกทั้งคุณสมบัติพิเศษของกอและใบหญ้าแฝกที่
จิตส�านึกของการพึ่งพาตนเองได้ภายใต้ ปลูกล้อมรอบพื้นที่เกษตร ยังมีส่วนช่วยในการป้องกันปลวกและหนู
พื้นฐานของความพอเพียง เมื่อเกิดความ ไม่ให้เข้ามาท�าความเสียหายให้กับพืชและผลิตผลในพื้นที่นั้นๆ รวม
พอเพียงและสามารถพึ่งพาตนเองได้ ทั้งใช้ป้องกันงูได้อีกด้วย...” และทรงย�้าอยู่เสมอว่ากระบวนการ
ความยั่งยืนก็จะบังเกิดขึ้นในที่สุด พัฒนาที่ดินทั้งหมดนี้จะต้องชี้แจงให้ราษฎรซึ่งเป็นผู้ได้รับประโยชน์
มีส่วนร่วมและลงแรงด้วย
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระ
ราชด�าริตระหนักถึงภารกิจนี้ จึงได้ท�าการขยายพันธุ์กล้าหญ้าแฝก
ส�าหรับแจกจ่ายให้เกษตรกรและผู้สนใจได้น�าไปปลูกในพื้นที่ของ
ตนเอง พร้อมทั้งจัดท�าเอกสารค�าแนะน�าการปลูกขยายพันธุ์หญ้าแฝก
การปลูกหญ้าแฝกเพื่อดึงน�้าสร้างดินในพื้นที่แห้งแล้งดินเลว ส่งเสริม
การพัฒนาและรณรงค์การปลูกหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน�้า
จัดท�าแปลงเรียนรู้สาธิตและส่งเสริมการปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกัน
การชะล้างพังทลายของดิน ในพื้นที่ที่มีน�้าไหลบ่ากัดเซาะหน้าดินและ
ในพื้นที่ลาดเท การปลูกหญ้าแฝกบริเวณขอบบ่อป้องกันดินพัง และ
การปลูกหญ้าแฝกเพื่อสงวนความชื้นในดิน ในแปลงเพาะปลูกพืชไร่
และไม้ผล เป็นต้น
รายงานประจ�าปี 2563 17
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ
