Page 66 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำห้วยศาลจอด อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

44

พื้นที่ลุ่มน้ าห้วยศาลจอด ลักษณะลุ่มน้ าวางตัวตามแนวทิศใต้ไปทิศตะวันตกเฉียงเหนือ

เป็นส่วนหนึ่งของ ลุ่มน้ าสาขาแม่น้ าสงครามตอนบน (0224) และลุ่มน้ าหลักคือลุ่มน้ าโขง (02)

โดยมีรายละเอียด (ภาพที่ 3-6) ดังนี้
ลุ่มน้ าสาขาแม่น้ าสงครามตอนบน (0224) มีพื้นที่ลุ่มน้ าประมาณ 3,270.81 ตารางกิโลเมตร

หรือ 2,044.72 ไร่ อยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ าโขง (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) ครอบคลุมพื้นที่อ าเภอโซ่พิสัย
จังหวัดบึงกาฬ อ าเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย อ าเภอบ้านม่วง อ าเภอเจริญศิลป์ อ าเภอสว่างแดนดิน

อ าเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร อ าเภอบ้านดุง อ าเภอทุ่งฝน อ าเภอหนองหาน อ าเภอไชยวาน

จังหวัดอุดรธานี ขอบเขตลุ่มน้ าทางเหนืออยู่บนแนวสันปันน้ าระหว่างแม่น้ าสงครามกับห้วยฮี้ และ
ห้วยคลอง ด้านทิศตะวันออกจะแบ่งแม่น้ าสงครามเป็นลุ่มน้ าสาขาแม่น้ าสงครามตอนล่างที่จุดบรรจบ

ห้วยคลองกับแม่น้ าสงคราม ด้านทิศตะวันตกอยู่บนแนวสันปันน้ าห้วยหลวงกับแม่น้ าสงคราม ส่วนทางทิศ

ใต้จรดเขาภูพานบนแนวสันปันน้ า พื้นที่โดยทั่วไปบริเวณที่เป็นที่ราบถึงลาดชัน 1-2% จะอยู่ตามแนวล าน้ า
โดยมีความกว้างวัดจากแนวล าน้ าประมาณ 1-3 กิโลเมตร พื้นที่ราบบางส่วนถูกน้ าท่วมทุกปีในฤดูฝน

ถัดจากที่ราบริมฝั่งขึ้นมาเป็นเนินลูกคลื่นความลาดชันประมาณ 3-5% พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นทุ่งหญ้าหรือ
ป่าไม้พุ่มเตี้ย และมีภูเขาสูงทางด้านทิศใต้ของพื้นที่ซึ่งส่วนใหญ่เป็นป่าต้นน้ า

พื้นที่ลุ่มน้ าห้วยศาลจอดเป็นลุ่มน้ าย่อยของลุ่มน้ าสาขาแม่น้ าสงครามตอนบน (0224) มีพื้นที่

ลุ่มน้ าประมาณ 153.35 ตารางกิโลเมตร หรือ 95,844 ไร่ คลอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่ทางเข้าน้ าที่บ้านง่อนใน
ต าบลสว่างแดนดิน เส้นทางน้ าห้วยศาลจอดไหลจากทิศใต้ไปทิศเหนือ ผ่านต าบลบ้านถ่อน ต าบลโพนสูง

เป็นหลัก และพื้นที่รับน้ าอยู่ในบางส่วนต าบลทรายมูล ต าบลต้าย มีล าห้วยหลายสายไหลมารวมกับ
ห้วยศาลจอดไปออกที่บ้านดอนเชียงยืน ต าบลโคกสี อ าเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร

แม่น้ าสายส าคัญของพื้นที่ได้แก่ ห้วยศาลจอด ซึ่งมีต้นน้ าจากสันปันน้ าทางทิศใต้ของพื้นที่

และมีห้วยย่อยไหลมารวมกับห้วยศาลจอด ได้แก่ หนองคู ห้วยทุ่งปลากัดห้วยเสียว ห้วยวังเวิน ห้วยกุด
คอกทราย ห้วยแม่มวน ห้วยค าชน ห้วยร่องเม็ก และห้วยค าเขิน ส าหรับแหล่งน้ าที่ส าคัญในพื้นที่ ได้แก่

อ่างเก็บน้ าห้วยทรายสว่าง อ่างเก็บน้ าบ้านดงต้อง และสระพังทอง

- แหล่งน้ าที่มีอยู่ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างเต็มที่ เนื่องจากมีขนาดเล็กและตื้นเขิน

ขาดระบบส่งน้ าและเครื่องสูบน้ า ตลอดจนการบริหารจัดการที่ดี

- ขาดแคลนน้ าเพื่อการอุปโภคบริโภค ตลอดจนแหล่งน้ าเพื่อการเกษตรโดยเฉพาะในช่วงฤดู
แล้งในบริเวณพื้นที่ใกล้ล าน้ าหรือแหล่งน้ าขนาดเล็ก

- การบุกรุกพื้นที่แหล่งน้ าจากชาวบ้าน บริเวณแหล่งน้ าหลายสายถูกบุกรุกจากชาวบ้านเพื่อ
น าไปใช้เป็นพื้นที่เพาะปลูก โดยเฉพาะการปลูกพืชสวนและไร่นา เป็นต้น