Page 139 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำห้วยศาลจอด อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
P. 139
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
102
ในการบริหารจัดการพื้นที่อนุรักษ์ดินและน้ า จะพิจารณาการบริหารจัดการเป็นลุ่มน้ า ดังนั้น
จึงได้น าผลจากการคัดเลือกพื้นที่ด าเนินการจากการจัดล าดับความส าคัญมาพิจารณาเพื่อก าหนดพื้นที่และ
มาตรการ โดยในปีงบประมาณ พ.ศ.2565 มีความจ าเป็นโดยเร่งด่วนส าหรับการแก้ไขปัญหาความ
เดือดร้อนให้กับเกษตรกร ในพื้นที่รับน้ า 2 ล าน้ าด้วยกันคือ พื้นที่ลุ่มน้ าห้วยด าเนิน และพื้นที่ลุ่มน้ า
ห้วยศาลจอดส่วนปลาย โดยมีขนาดพื้นที่รวมประมาณ 20,000 ไร่ ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวเป็นส่วนปลายของ
ห้วยศาลจอด ปัญหาที่ส าคัญของพื้นที่คือ ปัญหาน้ าท่วมในช่วงฤดูฝน โดยปริมาณน้ าค่อนข้างมาก
ไหลหลากมาจากทางทิศใต้ และปริมาณน้ าของห้วยสาขา เติมลงในพื้นที่ด าเนินการเป็นผลให้เกิดน้ าท่วม
ในพื้นที่ดังกล่าวประมาณ 1 เดือน ได้สร้างความเสียหายให้กับพื้นที่นาข้าว ตามล าห้วย ส่วนในหน้าแล้ง
พื้นที่ดังกล่าวจะขาดน้ า จนถึงต้นฤดูกาลเพาะปลูก ซึ่งจากปัญหาดังกล่าวได้ก าหนดมาตรการระบบอนุรักษ์
ดินและน้ าที่ต้องด าเนินการในพื้นที่สาธารณะคือ ฝายน้ าล้น ในล าห้วยสาขา เพื่อชะลอความเร็วของน้ า
และกักเก็บน้ าไว้ในฤดูขาดน้ า ในส่วนของล าห้วยสายหลักด าเนินการก่อสร้างประตูระบายน้ า เพื่อควบคุม
ปริมาณน้ าของห้วยศาลจอด และด าเนินการตกแต่งทางน้ าทั้งห้วยสาขาและล าห้วยหลัก
ส าหรับมาตรการด้านการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อป้องกันการชะล้างในพื้นที่
ด าเนินการในปี พ.ศ.2565 ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่มีอัตราการชะล้างมากกว่า 1 ตัน/ไร่/ปี โดยในพื้นที่
พบร่องรอยการชะล้างให้เห็นชัดเจนโดยเฉพาะการใช้พื้นที่เพื่อปลูกพืชไร่ โดยได้ก าหนดมาตรการเพื่อ
ป้องกันดิน หรือตะกอนดินที่ไหลลงสู่ล าห้วยสาขาและล าห้วยสายหลัก ได้แก่ การไถพรวนและปลูกพืชตาม
แนวระดับ การยกร่องตามแนวระดับ คันดินเบนน้ า แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง แนวคันหญ้าแฝก
ทางระบายน้ า บ่อดักตะกอน และการปรับระดับและปรับรูปแปลงนา ในส่วนของพื้นที่นาในพื้นที่ดอน
นอกจากนี้ พื้นที่ดังกล่าวยังประสบกับปัญหาของทรัพยากรดินที่เสื่อมโทรม อันเนื่องมาจาก
การถูกชะล้างหน้าดิน ในแต่ละปี ประกอบกับวัตถุก าเนิดดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ า และหน้าดินตื้น ซึ่ง
เป็นอุปสรรคส าหรับการเพาะปลูก โดยปัญหาดังกล่าวได้ก าหนดมาตรการด้านการฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรม
ได้แก่ การส่งเสริมการปลูกพืชปุ๋ยสดโดยเฉพาะปอเทือง เพื่อปรับปรุงบ ารุงดิน และเพิ่มธาตุอาหารในดิน
การใช้ปุ๋ยหมัก และน้ าหมักชีวภาพ
