Page 124 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำคลองแอ่ง อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
91

3. มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อพัฒนาแหล่งน้ า พื้นที่ทางการเกษตร พบปัญหา

การขาดแคลนน้ าส าหรับพื้นที่เกษตรกรรรม จึงก าหนดมาตรการตามสภาพปัญหาและความต้องการของ
ชุมชน คือ อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อและระบบ

ให้น้ าแบบ micro irrigation

ข้อแนะน าเพิ่มเติมในการใช้มาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อแก้ไขปัญหาให้สอดคล้องตาม
สภาพของพื้นที่

การอนุรักษ์ดินและน้ า ประกอบด้วย มาตรการหลายอย่างเป็นเครื่องมือในการปรับปรุง
พื้นที่เพื่อประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อม การน ามาตรการต่าง ๆ ไปใช้ต้องค านึงถึงสภาพของพื้นที่ใน

ด้านต่าง ๆ ดังนั้นในการออกแบบส าหรับพื้นที่หนึ่ง ๆ จึงจ าเป็นจะต้องใช้หลายมาตรการร่วมกันเพื่อให้เกิด

ประโยชน์ และการยอมรับของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ตามแนวทางปฏิบัติและมาตรฐานของกรมพัฒนาที่ดิน
ซึ่งในแต่ละมาตรการก็จะมีวิธีแยกย่อยต่อไปอีก โดยสามารถให้ค าแนะน าส าหรับพื้นที่ที่มีความลาดชัน

ต่างกันไป แต่ต้องพิจารณาตามความเหมาะตามสภาพการใช้ที่ดิน และคุณสมบัติทางกายภาพ (ความลึก
หน้าดิน) ประกอบการออกแบบการจัดการพื้นที่ด้วย

1) พื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมาย ให้ค าแนะน าในการน ามาตรการโดยให้หน่วยงานเจ้าของ

พื้นที่น าไปด าเนินงาน ได้แก่ ฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ ปลูกแฝก ฝายชะลอน้ า การปรับปรุงล าน้ า
2) พื้นที่เกษตรกรรมมีความลาดชันน้อยกว่า 2 เปอร์เซ็นต์ มาตรการที่เหมาะสมตามหลัก

วิชาการ คือ การพรวนดินล่าง การจัดรูปแปลงทางล าเลียง (farm road) มาตรการปรับปรุงบ ารุงดิน

อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อ ระบบให้น้ าแบบ
micro irrigation

3) พื้นที่เกษตรกรรมมีความลาดชัน 2-5 เปอร์เซ็นต์ มาตรการที่เหมาะสมตามหลัก
วิชาการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ

(ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝก

ทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา (hillside ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า
(check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond) มาตรการปรับปรุงบ ารุงดิน อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า

การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อ และระบบให้น้ าแบบ micro irrigation
4. พื้นที่เกษตรกรรมมีความลาดชัน 5 – 12 เปอร์เซ็นต์ มาตรการที่เหมาะสมตามหลัก

วิชาการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ

(ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝก
ทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา (hillside ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า

(check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond) มาตรการปรับปรุงบ ารุงดิน อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า

การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อ และระบบให้น้ าแบบ micro irrigation