Page 123 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำคลองแอ่ง อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
90

จากการวิเคราะห์สภาพปัญหาของพื้นที่ ข้อมูลทางเศรษฐกิจและสังคม ประกอบด้วย ข้อมูล

ทุติยภูมิและปฐมภูมิที่ได้จากการส ารวจภาคสนามเพื่อให้ได้ข้อมูลที่เป็นปัจจุบันครอบคลุมประเด็นปัญหา
ของสภาพพื้นที่อย่างแท้จริง ได้แก่ ข้อมูลการชะล้างพังทลายของดิน ข้อมูลด้านทรัพยากรดิน (คุณสมบัติ

ของดิน, สภาพดินปัญหา) ข้อมูลสภาพการใช้ที่ดิน ระดับการเปลี่ยนแปลงของการใช้ที่ดิน ด้านทรัพยากรน้ า

สภาพภูมิประเทศและสิ่งแวดล้อม ซึ่งมีความเชื่อมโยงกันในด้านกายภาพ ด้านเศรษฐกิจ และสังคม
ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน และการรับฟังความคิดเห็นของหน่วยงานในระดับพื้นที่ เพื่อน า

ข้อมูลมาประกอบการวิเคราะห์และ จัดท าแผนปฏิบัติการเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟู
พื้นที่เกษตรกรรม ด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ า ให้มีประสิทธิภาพเกิดประสิทธิผลถูกต้องตามสมรรถนะ

และศักยภาพของที่ดิน และให้ผู้ที่เกี่ยวข้องได้เกิดการเรียนรู้น าไปสู่การจัดการที่ถูกต้องเหมาะสมและให้ได้

เครื่องมือในการใช้ที่ดินอย่างยั่งยืน เพื่อลดอัตราการชะล้างพังทลายและการกัดซะหน้าดิน การตกตะกอน
และปริมาณสารพิษตกค้างที่เป็นผลมาจากการใช้ที่ดินบนพื้นที่ลุ่มน้ าให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน เกษตรกร

และชุมชนสามารถใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม จึงมีการก าหนดแนวทางและมาตรการที่
มีความสอดคล้องกับสภาพปัญหา แผนการใช้ที่ดิน บนพื้นฐานการมีส่วนร่วม ประกอบด้วย

1. มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน แบ่งตามระดับ

ความรุนแรงของการชะล้าง ดังนี้
1.1 พื้นที่ที่มีการชะล้างรุนแรงมาก ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตาม

แนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench

terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา
(hillside ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond)

1.2 พื้นที่ที่มีการชะล้างปานกลาง ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตาม
แนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench

terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา

(hillside ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond)
1.3 พื้นที่ที่มีการชะล้างรุนแรงน้อย ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตาม

แนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench
terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา

(hillside ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond)

การไถพรวนดินล่าง (sub soiling) การปรับระดับ และปรับรูปแปลงนา
2. มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรม ดินที่พบส่วนใหญ่มีปัญหาดิน

ตื้นและมีความอุดมสมบูรณ์ต่ า จึงก าหนดมาตรการ คือ ปลูกพืชคลุมดินปลูกพืชปุ๋ยสดการใช้ปุ๋ยคอก

ปุ๋ยหมัก และปุ๋ยชีวภาพเพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุ