Page 134 - สถานภาพการชะล้างพังทลายของดินในประเทศไทย Status of Soil Erosion in Thailand

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

124

การป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายของดิน สามารถแบ่งออกได้ตามสภาพพื้นที่ และระดับ
ความรุนแรงของการชะล้างพังทลายของดิน ดังนี้

แนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายของดินแบ่งตามระดับความรุนแรง
โดยแบ่งระดับความรุนแรงในบริเวณพื้นที่ราบ (ความลาดชันน้อยกว่า 35 เปอร์เซ็นต์) และพื้นที่สูง (ความลาดชัน
มากกว่า 35 เปอร์เซ็นต์) ดังนี้
1) ระดับการชะล้างพังทลายรุนแรงน้อยมาก (very slight)
มีอัตราการสูญเสียดิน 0-2 ตันต่อไร่ต่อปี (0-0.96 มิลลิเมตรต่อปี) สามารถวางแนวทาง
ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ราบและที่สูง ดังนี้

- พื้นที่ราบ (1L) : ควรท ามาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าที่เหมาะสม เช่น การไถพรวนดินล่าง
การปรับระดับ ปรับรูปแปลงนา ควบคู่กับการปรับปรุงบ ารุงดินเพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน
- พื้นที่สูง (1H) : ควรสงวนไว้ให้เป็นป่าต้นน้ าล าธาร
2) ระดับการชะล้างพังทลายรุนแรงน้อย (slight)
มีอัตราการสูญเสียดิน 2-5 ตันต่อไร่ต่อปี (0.96-2.4 มิลลิเมตรต่อปี) สามารถวางแนวทาง
ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ราบและที่สูง ดังนี้
- พื้นที่ราบ (2L) : ควรท ามาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าที่เหมาะสม เช่น การไถพรวนและ

ปลูกพืชตามแนวระดับขวางความลาดเทของพื้นที่ การปรับระดับ ปรับรูปแปลงนา และปรับปรุงบ ารุงดิน
- พื้นที่สูง (2H) : ควรสงวนไว้ให้เป็นป่าต้นน้ าล าธาร
3) ระดับการชะล้างพังทลายรุนแรงปานกลาง (moderate)
มีอัตราการสูญเสียดิน 5-15 ตันต่อไร่ต่อปี (2.4-7.2 มิลลิเมตรต่อปี) การชะล้างพังทลาย
มีผลท าให้ความต้องการในการจัดการดินผิดไปจากเดิม หรือต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้น แต่ดินยังมี
ขีดความสามารถใช้ปลูกพืชได้เหมือนเดิม สามารถวางแนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการะชะล้าง
พังทลายของดินในพื้นที่ราบและที่สูง ดังนี้
- พื้นที่ราบ (3L) : ควรท ามาตรการอนุรักษ์วิธีพืชและวิธีกลที่เหมาะสม อาทิ การไถพรวน
และปลูกพืชตามแนวระดับขวางความลาดเทของพื้นที่ การยกร่องตามแนวระดับ การสร้างคันดิน คันดินเบนน้ า
คูรับน้ าขอบเขา ทางระบายน้ า บ่อดักตะกอนดิน เป็นต้น รวมทั้งมีการปรับปรุงบ ารุงดินเพื่อเพิ่มความ

อุดมสมบูรณ์ของดิน
- พื้นที่สูง (3H) : ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ภูเขาสูงชันที่มีการใช้ประโยชน์ที่ดินในการปลูกพืชไร่
พืชสวน ป่าเสื่อมโทรม จึงควรท ามาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าอย่างเคร่งครัดทั้งวิธีพืชและวิธีกล เพื่อลดปัญหา
การชะล้างพังทลายของดินให้น้อยลง และควรสงวนไว้ให้เป็นป่าต้นน้ าล าธาร
4) ระดับการชะล้างพังทลายรุนแรง (severe)
มีอัตราการสูญเสียดิน 15-20 ตันต่อไร่ต่อปี (7.2-9.6 มิลลิเมตรต่อปี) การชะล้างพังทลาย
ท าให้ขีดความสามารถของดินส าหรับปลูกพืชเปลี่ยนเลวลงกว่าเดิม เช่น ดินไม่สามารถใช้ปลูกข้าวโพดได้อีกต่อไป

ต้องเปลี่ยนไปท าทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์แทน และต้องเสียค่าใช้จ่ายในการจัดการดินสูงมากเกินกว่าระดับที่ยอมรับได้
หรือใช้เวลานานมากในการปรับปรุงคุณภาพดินให้ใช้ปลูกพืชได้เช่นเดิม สามารถวางแนวทางในการป้องกันและ
แก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ราบและที่สูง ดังนี้