Page 8 - การไถกลบพืชปุ๋ยสดและตอซังพืชร่วมกับการใช้ปุ๋ยหมัก และน้ำหมักชีวภาพเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในพื้นที่โครงการส่งเสริมการเกษตรในรูปแบบแปลงใหญ่ข้าว อำเภอนาเยีย จังหวัดอุบลราชธานี
P. 8
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
1
บทที่ 1
บทน ำ
1.1 หลักกำรและเหตุผล
ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจหลักที่มีความส าคัญชนิดหนึ่งของจังหวัดอุบลราชธานี ทั้งส าหรับการ
จ าหน่ายและการบริโภค และข้าวยังเป็นพืชที่สร้างรายได้หลักให้แก่เกษตรกรในจังหวัดอุบลราชธานีอีก
ด้วย ในปัจจุบันจังหวัดอุบลราชธานีมีพื้นที่เพาะปลูกข้าวไม่น้อยกว่า 4,000,000 ไร่ (เทคโนโลยีการเกษตร,
2561) ถือว่ามีพื้นที่ในการปลูกข้าวมากที่สุดในประเทศไทย แต่พบว่าจังหวัดอุบลราชธานีมีพื้นที่ที่
เหมาะสมส าหรับการปลูกข้าวเพียงแค่ 200,000 ไร่ เท่านั้น (เทคโนโลยีการเกษตร, 2561) และเกษตรกร
ในพื้นที่ปลูกข้าวเป็นเวลาติดต่อกันหลายสิบปี ส่งผลให้ดินมีความเสื่อมโทรม เกษตรกรจ าเป็นต้องใช้
ปุ๋ยเคมีและสารเคมีทางการเกษตรในปริมาณเพิ่มมากขึ้น เพื่อช่วยเพิ่มผลผลิตข้าวให้สูงขึ้น นอกจากนี้ยัง
พบว่าเกษตรกรมีความต้องการใช้ปุ๋ยเคมีในการผลิตพืชมีอัตราเพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 8.8-14.2 ต่อปี
(ส านักงานเศรษฐกิจการเกษตร, ม.ป.ป) ท าให้เกษตรกรมีค่าใช้จ่ายในการผลิตในอัตราที่สูง นอกจากนี้ยัง
พบการปนเปื้อนและการตกค้างของสารพิษในข้าวอีกด้วย ดังนั้นเพื่อเป็นการฟื้นฟูทรัพยากรดินที่ถูกต้อง
ตามหลักวิชาการ รัฐบาลได้มีนโยบายฟื้นฟูทรัพยากรดินและสิ่งแวดล้อม และสนับสนุนให้เกษตรกรท า
เกษตรอินทรีย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 อินทรีย์ (organic rice) กระทรวงเกษตร
และสหกรณ์จึงมีนโยบายด าเนินโครงการระบบส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ (นาแปลงใหญ่) เพื่อเป็น
การพัฒนาการผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 ให้ได้ผลผลิตที่ดีและมีคุณภาพ โดยให้เกษตรกรรวมกลุ่มเป็น
ผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพดี มีการบริหารจัดการในรูปแบบเชิงอุตสาหกรรม โดยพัฒนากรรมวิธีการ
ปลูกข้าวขาวดอกมะลิ 105 แบบประณีต (Intensive Farming) น าชุดเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาใช้มีการน า
เครื่องจักรกลการเกษตรมาใช้ในกระบวนการผลิตเพื่อลดต้นทุนการผลิตของชาวนาที่ยังสูงอยู่ เพื่อให้
สามารถผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 ได้ผลผลิตสูงมีคุณภาพดีมีการตรวจสอบรับรองมาตรฐาน (GAP) และ
มีการเชื่อมโยงทางการตลาด รวมทั้งเกษตรกรได้ผลผลิตในปริมาณที่มากขึ้น มีคุณภาพที่ดีขึ้น ด้านต้นทุน
การผลิตต่ าลง และมีรายได้เพิ่มขึ้นพร้อมทั้งได้ผลผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 ที่ปลอดภัย และเป็นที่ยอมรับ
ว่าอินทรียวัตถุสามารถปรับปรุงโครงสร้างดินให้ดีขึ้น และเป็นการลดต้นทุนการผลิตจากการใช้ปุ๋ยเคมี
สถานีพัฒนาที่ดินอุบลราชธานีจึงได้ส่งเสริมให้เกษตรกรใช้ปุ๋ยอินทรีย์มากขึ้น เช่น ท าปุ๋ยหมักใช้
เอง ส่งเสริมการผลิตน้ าหมักชีวภาพ การใช้ปุ๋ยพืชสด การไถกลบตอซังข้าว และลดการใช้สารปราบ
ศัตรูพืชผลิตสารควบคุมแมลงจากพืชสมุนไพรให้กับเกษตรกรในพื้นที่เพื่อช่วยให้เกษตรกรเพิ่มขีด
ความสามารถในการแข่งขันผลิตผลการเกษตร จึงจ าเป็นจะต้องมุ่งเน้นการผลิตต้นทุนต่ าและใช้เทคโนโลยี
สะอาดเพื่อลดสารตกค้างในดินและในข้าวขาวดอกมะลิ 105 มุ่งเน้นการผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 เชิง
คุณภาพด้านเกษตรอินทรีย์ให้มากขึ้น ดังนั้นจึงได้ท าการศึกษาเรื่องการไถกลบพืชปุ๋ยสดและตอซังพืช
ร่วมกับการใช้ปุ๋ยหมักและน้ าหมักชีวภาพ เพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในพื้นที่โครงการส่งเสริม
การเกษตรในรูปแบบแปลงใหญ่ข้าวอ าเภอนาเยีย จังหวัดอุบลราชธานี โดยมีพื้นที่ด าเนินการ 1,166 ไร่
จ านวนสมาชิก 75 ราย และได้วิเคราะห์ปัญหา พร้อมทั้งอุปสรรคในการผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 ของ
เกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการ พบว่าเกษตรกรมีปัญหาด้านดินมีความอุดมสมบูรณ์ต่ า ขาดการปรับปรุงบ ารุง
ดิน รวมถึงการใช้ปุ๋ยเคมีที่มีราคาแพง ดังนั้นผู้ศึกษาจึงมุ่งเน้นช่วยเหลือเกษตรกรในการลดต้นทุน และเพิ่ม
ผลผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105 โดยการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมของกรมพัฒนาที่ดิน นอกจากเกษตรกร
จะได้ผลผลิตข้าวที่ปลอดภัยได้รับรองมาตรฐาน GAP แล้ว ยังเป็นแนวทางในการปรับปรุงดินให้มี
คุณสมบัติทางเคมี ชีวภาพ และกายภาพที่เกิดจากการใช้ปุ๋ยเคมีสารเคมีเป็นระยะเวลานานอีกด้วย เพื่อให้
