Page 70 - การจัดการระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำห้วยโป่ง ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปิงตอนบน ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำปิง บ้านทุ่งดินดำ หมู 6 ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
59

ท าคันดินเบนน้ าที่สร้างขึ้นขวางความลาดเทของพื้นที่โดยมีการลดระดับเพื่อเบนน้ าที่ไหลบาลงมาจาก
พื้นที่ด้านบนไปยังทางระบายน้ า ผลการพิจารณารูปแบบการด าเนินงานในพื้นที่ มีรายละเอียดดังนี้
1) สร้างคันดิน โดยสร้างขวางความลาดเทของพื้นที่โดยพื้นที่จะถูกแบงออกเป็นช่วง ๆ เพื่อ
เก็บกักน้ าไหลบ่าในแต่ละช่วงหรือเบนน้ าไหลบาออกไปจากพื้นที่ เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลาย

ของดิน โดยใช้รูปแบบคันดินแบบที่ 5 ซึ่งเป็นคันคูรับน้ าขอบเขาฐานแคบ เนื่องจากสภาพพื้นที่เป็น
พื้นที่สูงชันมีความลาดชัน 20-35 เปอร์เซ็นต์
2) สร้างคันคูเบนน้ า เนื่องจากสภาพพื้นที่มีความลาดชันสูงจ าเป็นต้องสร้างคันดินเบนน้ า
เพื่อเบนน้ าส่วนใหญ่ ซึ่งคันดินธรรมดาไมสามารถควบคุมน้ าให้ออกจากพื้นที่ไปยังร่องน้ าหรือทางน้ า

ธรรมชาติได้ รวมทั้งป้องกันพื้นที่เพาะปลูกที่อยูต่ าลงมาจากการไหลบาของน้ าจากพื้นที่ ด้านบนและ
ป้องกันการกัดเซาะของดิน
3) การปลูกหญ้าแฝกบริเวณคูรับน้ าขอบเขา เนื่องจากหญ้าแฝกเป็นหญ้าที่มีระบบรากพืช
หยั่งลึกลงไปในแนวดิ่ง สามารถช่วยดักตะกอนดินและลดการไหลบ่าของน้ า จึงน ามาใช้ในการจัดท า

ระบบอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อช่วยลดการชะล้างพังทลายของดิน
4) การสร้างบ่อดักตะกอนดิน เนื่องจากสภาพของพื้นที่มีลักษณะของล าน้ าที่ค่อนข้างแคบ
และมีปริมาณน้ าฝนที่ตกหนักและต่อเนื่อง การไหลบ่าของน้ ามีปริมาณมาก จึงจ าเป็นต้องสร้างบ่อ

ขนาดเล็กเพื่อดักตะกอนที่ไหลมาตามทางระบายน้ าก่อนลงสู่แหล่งน้ า หรือบ่อน้ าประจ าไร่นา
5) ทางล าเลียงในไร่นา เนื่องจากสภาพพื้นที่เป็นพื้นที่สูง มีความลาดชัน 2-12 เปอร์เซ็นต์
จึงด าเนินการท าคันดินให้มีขนาดใหญ่ขึ้นส าหรับใช้เป็นทางล าเลียงผลิตผลการเกษตรสู่ตลาด

ดังนั้นการจัดท าโครงการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ า เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ าห้วยโป่ง
บ้านทุ่งดินด า หมู่ 6 ต าบลเมืองนะ อ าเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ จึงได้ก าหนดมาตรการอนุรักษ์

ดินและน้ า และกิจกรรมปรับปรุงบ ารุงดินที่เหมาะสม ดังนี้ (รายละเอียดดังภาพที่ 17)
1) มาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าดังนี้
- คันคูรับน้ าขอบเขา (คันดินแบบที่ 5)
- คันคูเบนน้ า
- ทางล าเลียงในไร่นา

- ปลูกหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ า
- บ่อดักตะกอนดิน
2) กิจกรรมปรับปรุงบ ารุงดิน

- ส่งเสริมการปลูกข้าวโพดเหลื่อมพืชตระกูลถั่ว
- สาธิตการท าปุ๋ยหมักสูตรพระราชทาน
- สาธิตการใช้ปุ๋ยสด (ปอเทือง)