Page 49 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

33

5. หลักเกณฑ์การวินิจฉัยคุณภาพของดินด้านปฐพีกลศาสตร์

การวินิจฉัยคุณภาพของดินด้านปฐพีกลศาสตร์ใช้หลักเกณฑ์จากหนังสือ Guide for Interpreting
Engineering Uses of Soils (United States Department of Agriculture and Soil Conservation
Service, 1967) ได้จัดระดับความเหมาะสมของดิน (suitability of soil) เพื่อการใช้เป็นแหล่งหน้าดิน แหล่ง

ทรายหรือกรวด และดินคันทาง มี 3 ระดับ คือ เหมาะสมดี (good) เหมาะสมปานกลาง (fair) และไม่เหมาะสม
(poor) ส่วนการใช้ประโยชน์สําหรับการใช้เป็นเส้นทางแนวถนน คันกั้นน้ํา ระบบชลประทาน บ่อขุด อ่างเก็บน้ํา
อาคารต่ําๆ บ่อเกรอะ และบ่อบําบัดน้ําเสีย จะไม่ได้จัดระดับความเหมาะสมไว้ โดยเป็นการวินิจฉัยตาม
ข้อจํากัด (degree of limitation) ในการใช้ประโยชน์ของดินนั้นว่ามีข้อจํากัดน้อย ปานกลาง หรือรุนแรง

Land Classification Division and FAO Project Staff (1973) จัดทําหนังสือ Soil Interpretation
Handbook for Thailand ซึ่งจัดระดับความเหมาะสมของดินไว้ 3 ระดับ คือ เหมาะสมดี เหมาะสมปานกลาง
และไม่เหมาะสม เพื่อการใช้เป็นแหล่งหน้าดิน แหล่งทรายหรือกรวด ดินถมหรือดินคันทาง แต่การใช้ประโยชน์
สําหรับงานอื่นๆ ไม่ได้จัดระดับความเหมาะสมไว้ เป็นเพียงการวินิจฉัยตามข้อจํากัดในการใช้ประโยชน์ของดิน

นั้นว่ามีข้อจํากัดน้อย ปานกลาง หรือรุนแรง ในการนําไปใช้เป็นเส้นทางแนวถนน บ่อขุด อ่างเก็บน้ําขนาดเล็ก
คันกั้นน้ํา บ่อเกรอะ การสร้างโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก การสร้างอาคารต่ําๆ การกัดกร่อนของท่อเหล็กที่
ไม่เคลือบผิว การกัดกร่อนของคอนกรีต และการใช้ยานพาหนะในช่วงฤดูฝน

สุวณี (2538) ศึกษาหลักเกณฑ์การวินิจฉัยคุณภาพของดินด้านปฐพีกลศาสตร์จากหนังสือ
Interpretation of soil mapped in Waterhen Area (Fraser et al., 1985) พบว่าการวินิจฉัยคุณภาพของ

ดินด้านปฐพีกลศาสตร์ แสดงไว้ด้วยระดับความเหมาะสมของดิน (degree of soil suitability) มี 4 ระดับ คือ
เหมาะสมดี (good) เหมาะสมปานกลาง (fair) ไม่เหมาะสม (poor) และไม่เหมาะสมอย่างยิ่ง (very poor) และ
ข้อจํากัดการใช้ประโยชน์ (affecting use) โดยใช้สัญลักษณ์ตัวเลขแทนระดับความเหมาะสมของดิน และ
สัญลักษณ์ตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็กแทนข้อจํากัดของดิน ซึ่งคิดว่าน่าจะเข้าใจง่ายและสะดวกในการ

แสดงผลด้วยตารางมากกว่า จึงได้ใช้หลักเกณฑ์จากหนังสือ Soil Interpretation Handbook for Thailand
ร่วมกับหนังสือ Interpretation of soil mapped in Waterhen Area เข้าด้วยกัน ทําให้ได้หลักเกณฑ์การ
วินิจฉัยคุณภาพของดินด้านปฐพีกลศาสตร์ ดังนี้

1) การคาดคะเนจากสมบัติของดินภายใต้สภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินและการจัดการดินตามปกติ
2) การวินิจฉัยสมบัติของดิน จะไม่รวมกับปัญหาที่เกี่ยวกับทําเล เช่น ที่ตั้งใกล้เมืองหรือทางหลวง
แหล่งน้ํา ขนาดของที่ดินถือครอง
3) การจัดระดับความเหมาะสมของดินขึ้นอยู่กับลักษณะของดินตามธรรมชาติ
4) การจัดระดับความเหมาะสมของดิน จะพิจารณาจากดินทั้งหมด ยกเว้นบางกรณีอาจจะจัดระดับ

จากข้อจํากัดของดินแต่ละชั้นดิน ความลึกของชั้นดินที่ใช้จัดระดับจะอยู่ประมาณ 1.50 - 1.80 เมตร แต่ดินบาง
ชนิดการคาดคะเนที่มีเหตุมีผลอาจจะต้องได้จากวัสดุดินที่ลึกกว่านี้
5) การจัดระดับความเหมาะสมของดินว่าไม่เหมาะสม หรือไม่เหมาะสมอย่างยิ่ง ไม่ได้หมายความว่า

ทําเลพื้นที่นั้นจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงโยกย้ายหรือแก้ไขข้อจํากัดได้ การใช้ประโยชน์ของที่ดินที่ได้จัดระดับไว้
ว่าไม่เหมาะสม หรือไม่เหมาะสมอย่างยิ่ง ขึ้นอยู่กับชนิดของข้อจํากัด ซึ่งต้องพิจารณาว่าสามารถแก้ไขข้อจํากัด
ให้สําเร็จและคุ้มค่ากับการลงทุนหรือไม่
6) การวินิจฉัยสมบัติของดิน เป็นสิ่งจําเป็นที่ใช้ในการประเมินที่ดิน ความสําคัญของการวินิจฉัยขึ้นอยู่

กับการใช้ประโยชน์ที่ดิน ชนิดของดิน และปัญหาการใช้ที่ดิน