Page 9 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการลดการเผาพื้นที่โล่งเตียนเพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน บ้านดอน หมู่ที่ 5 ตำบลสวด อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

บทที่ 1
บทน ำ

1.1 หลักกำรและเหตุผล

ปัจจุบันประเทศไทยมีพื้นที่การเกษตรซึ่งมีการเผา เพื่อเตรียมท าเกษตรกรรมอย่างกว้างขวาง

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่บริเวณภาคเหนือตอนบน ซึ่งส่งผลกระทบต่อการเกิดภาวะโลกร้อนและ
มลพิษทางอากาศ กรมพัฒนาที่ดินได้เห็นความส าคัญของปัญหาการเผาเพื่อเตรียมท าเกษตรกรรม

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่บริเวณภาคเหนือตอนบน ซึ่งส่งผลกระทบต่อการเกิดภาวะโลกร้อนและ

มลพิษทางอากาศ จึงได้จัดท าโครงการลดการเผาพื้นที่เกษตรโล่งเตียน เพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อนโดย
เน้นด าเนินงานใน 8 จังหวัดทางภาคเหนือ ประกอบด้วย เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน พะเยา

ล าปาง ล าพูน และแพร่ เนื่องจากพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรรมบนพื้นที่สูง ซึ่งมีการปลูกพืชไร่ ซึ่งท า

การแผ้วถางและเผาอยู่เป็นประจ า โดยด าเนินการจัดระบบโครงสร้างพื้นฐานให้เหมาะสมกับพื้นที่
ร่วมกับมาตรการอนุรักษ์ดินและน้ า เพื่อให้เกษตรกรสามารถใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างยั่งยืน ซึ่งจะ

ช่วยลดปัญหามลพิษทางอากาศที่เกิดขึ้นเป็นประจ าทุกปี และท าให้ลดผลกระทบต่อการเกิดภาวะโลก

ร้อน
พื้นที่บริเวณจังหวัดน่าน ต้องเผชิญกับสถานการณ์วิกฤตหมอกควันในช่วงเดือนพฤศจิกายน

ถึงเมษายนของทุกปี ในแต่ละปีมีปริมาณฝุ่นละอองสูงเกินเกณฑ์มาตรฐานอยู่ในระดับที่ส่งผลกระทบ
ต่อสุขภาพและยังส่งผลให้ทัศนะวิสัยการขนส่งทางอากาศลดลง สาเหตุของปัญหาเกิดจาก ลักษณะ

ภูมิประเทศของภาคเหนือเป็นแอ่งกระทะล้อมรอบด้วยภูเขาสูง และสภาพอุตุนิยมวิทยาที่ในช่วง

หน้าแล้งอากาศแห้ง ความกดอากาศสูง ท าให้อากาศปิด หมอกควันไม่ฟุ้งกระจาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
กิจกรรมในพื้นที่ เช่น การเผาป่า การเผาในพื้นท าการเกษตรโดยเฉพาะพื้นที่ปลูกข้าว ข้าวโพดเลี้ยง

สัตว์ และอ้อย การเผาเศษวัสดุในภาคการเกษตรเพื่อเตรียมเพาะปลูกทั้งในและนอกพื้นที่ป่า
นอกจากนี้หมอกควันข้ามแดน จากการเผาในประเทศเพื่อนบ้านถูกพัดพาโดยลมและส่งผลกระทบต่อ

ประเทศไทย

จากสถานการณ์วิกฤตหมอกควันภาคเหนือทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ได้ตระหนักถึงการมี
ส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาเพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบต่อภาคประชาชน ลดความรุนแรงลงหรือเกิด

ผลกระทบน้อยที่สุด โดยให้หน่วยงานของภาครัฐร่วมกับเอกชนช่วยกันคิดช่วยกันตัดสินใจ และมีส่วน

ร่วมต่อการแก้ปัญหาให้ทุเลาลงสถานีพัฒนาที่ดินน่าน ได้คัดเลือกพื้นที่เกษตรกรบ้านดอน ต าบลสวด
อ าเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 590 ไร่ เป็นพื้นที่ด าเนินงานใน

ปีงบประมาณ 2559 จากการส ารวจข้อมูลเบื้องต้นพบว่าพื้นที่มีสภาพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นเนินเขา จนถึง
ที่สูงชัน มีล าน้ าหลัก (main stream) คือห้วยช้างอยู่ทางทิศเหนือ ห้วยช้างน้อยอยู่ทางทิศใต้ของ