Page 10 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการลดการเผาพื้นที่โล่งเตียนเพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน บ้านดอน หมู่ที่ 5 ตำบลสวด อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน
P. 10
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
2
โครงการ อยู่ในลุ่มน้ าห้วยสวด ที่ตั้งของโครงการมีภูเขทางทิศตะวันออก ลาดลงสู่พื้นที่นาทางทิศ
ตะวันตก เกษตรกรปลูกพืชไร่เป็นพืชหลัก พืชรองเป็นไม้ผลไม้ยืนต้น จากสภาพพื้นที่และระบบ
การเกษตรท าให้เป็นพื้นที่มีศักยภาพเกิดการชะล้างพังทลายของดินได้ พื้นที่โครงการอยู่สูงจากระดับ
ทะเลปานกลางประมาณ 376–544 เมตร สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นพื้นที่พื้นที่ลูกคลื่นลอนลาดถึงพื้นที่
สูงชันส่วนใหญ่เป็นพื้นที่เนินเขา (hilly) เกษตรกรที่ใช้ประโยชน์ที่ดินส่วนใหญ่เป็นชาวไทยพื้นราบ
พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่โล่งเตียน มีไม้ยืนต้นสลับเป็นแห่ง เกษตรกรปลูกพืชไร่ซึ่งมีการเผาเศษหญ้า
วัชพืช ในช่วงการเตรียมพื้นที่เพื่อเตรียมดินปลูกทุกปี นอกจากนั้นก่อให้เกิดปัญหาการชะล้างพังทลาย
ของดิน เนื่องจากสภาพพื้นที่ส่วนใหญ่มีความลาดชันสูง ดินเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็ว จากปัญหาดังกล่าว
สถานีพัฒนาที่ดินน่าน จึงเห็นควรใช้วิธีการอนุรักษ์ดินและน้ าแก้ไขด้านการใช้ประโยชน์ที่ดินเหล่านี้
ในพื้นที่มีปัญหาการชะล้างพังทลายของดิน เนื่องจากสภาพพื้นที่ส่วนใหญ่มีความลาดชันสูง และเป็นพื้นที่
ใช้ในการเกษตร แต่ขาดระบบอนุรักษ์ดินและน้ าที่เหมาะสม จึงท าให้มีการสูญเสียดินมากกว่าค่าการ
ยอมรับได้ (มากกว่า 2 ตันต่อไร่ต่อปี) ถึงร้อยละ 70 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่โครงการ ซึ่งหน้าดินที่ถูกชะ
ล้างออกไปจะมี แร่ธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อพืชสูญเสียไปด้วย ท าให้ผลผลิตของพืชลดลง และต้อง
เพิ่มปริมาณปุ๋ยมากขึ้นทุกปี ดังนั้นจึงควรมีระบบอนุรักษ์ดินและน้ า ระบบการปลูกพืชที่เหมาะสม เพื่อ
ช่วยรักษาหน้าดิน นอกจากนี้ตะกอนดินที่ถูกพัดพาไปทับถมหรือสะสมตามแหล่งน้ า ท าให้แหล่งน้ าตื้นเขิน
ปริมาณเก็บกักน้ าลดลง หรือต้องลงทุนเพิ่มขึ้นในการปรับปรุงแหล่งน้ า จากสภาพปัญหาดังกล่าว จึงได้
คัดเลือกเป็นพื้นที่ด าเนินงานโครงการลดการเผาพื้นที่เกษตรโล่งเตียนเพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน เพื่อ
จัดท าแผนบูรณาการการท างานร่วมกันของหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง และบูรณาการกิจกรรมต่าง ๆ
ของกรมพัฒนาที่ดิน
สถานีพัฒนาที่ดินน่านได้จัดท าโครงการลดการเผาพื้นที่เกษตรบนพื้นที่โล่งเตียน เพื่อบรรเทา
ภาวะโลกร้อน เพื่อเป็นการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมให้กลับคืนสู่สภาพเดิมและเป็นการใช้ประโยชน์ที่ดิน
อย่างยั่งยืน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดการเผาพื้นที่เกษตรบนพื้นที่โล่งเตียน เป็นการช่วยบรรเทาภาวะ
โลกร้อนได้ในระดับหนึ่ง และบรรเทามลพิษทางอากาศ เพื่อให้เกษตรกรได้เรียนรู้การใช้พื้นที่ดินที่
จ ากัดให้เกิดประโยชน์ โดยเฉพาะการอนุรักษ์ดินและน้ า ที่มีต่อการผลิตการเกษตรที่ยั่งยืน และ
พอเพียงเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ าในพื้นที่โครงการลดการเผา
พื้นที่เกษตรโล่งเตียน เพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน บ้านดอน หมู่ที่ 5 ต าบลสวด อ าเภอบ้านหลวง
จังหวัดน่าน เป็นเอกสารวิชาการที่จัดท าขึ้น โดยการรวบรวมความรู้และประสบการณ์จาก การ
ปฏิบัติงานก่อสร้างระบบอนุรักษ์ดินและน้ าในภาคสนาม ใช้เป็นเอกสารวิชาการในการศึกษาและ
ก่อสร้างระบบอนุรักษ์ดินและน้ า เพื่อลดปัญหาการชะล้างพังทลายของดิน จากปริมาณน้ าที่ไหลบ่า
ผิวหน้าดิน และพัฒนาพื้นที่ให้มีความเหมาะสมส าหรับการเพาะปลูกพืช แต่เนื่องจากระบบอนุรักษ์
ดังกล่าวไม่ได้มีการรวบรวมรายละเอียดและขั้นตอนแบบเจาะจง ดังนั้นจึงมีแนวความคิดที่จะจัดท า
