Page 11 - รายงานการสำรวจดินและสภาพการใช้ที่ดิน ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา
P. 11
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
รายงานการส�ารวจดินและสภาพการใช้ที่ดิน
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน
อันเนื่องมาจากพระราชด�าริ
1. บทน�ำ
จากหนังสือประวัติศาสตร์ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ (ส�านักงานคณะกรรมการ
พิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ, 2542) ได้กล่าวถึงประวัติความเป็นมาเบื้องต้นของ
การจัดตั้งศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ ดังนี้
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชด�ารัส เมื่อวันศุกร์ที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2531 ณ ศาลา
ดุสิตดาลัย ในโอกาสที่ประธานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ
(ฯพณฯ พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ) น�าผู้เข้าร่วมสัมมนาและบุคคลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องเข้าเฝ้าฯ เพื่อรับพระราชทาน
พระบรมราโชบายเกี่ยวกับการด�าเนินงานในช่วงต่อไป ซึ่งได้พระราชทานประวัติเบื้องต้นของศูนย์ศึกษาการพัฒนา
เขาหินซ้อนฯ ว่า
“…ศูนย์ศึกษาที่หินซ้อนก็เป็นศูนย์ศึกษาแรก ผลที่ศูนย์ศึกษาหินซ้อนนั้นอาจมีน้อย
เพราะว่าภูมิประเทศที่จ�ากัด แต่ต่อมาความคิดของศูนย์ศึกษาก็ได้แผ่ขยายออกไป…”
ในส่วนของที่มาดั้งเดิมเริ่มแรกนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเรื่องราวให้ทราบว่า
“…อันนี้ตามประวัติเริ่มต้นของศูนย์ศึกษาการพัฒนา เริ่มที่ศูนย์ศึกษาเขาหินซ้อน…”
“…ประวัติมีว่า ตอนแรกมีที่ดิน 264 ไร่ ที่ผู้ใหญ่บ้านให้ “เพื่อสร้างต�าหนัก” ในปี 2520
ที่เชิงเขาหินซ้อนใกล้วัดเขาหินซ้อน ตอนแรกก็ต้องค้นคว้าว่าที่ตรงนั้นคือตรงไหนก็พยายาม
สืบถาม ก็ปรากฏว่าพบอยู่ในแผนที่ที่เขาหินซ้อนนั้น (แผนที่ 1:50,000 ระวาง
5236I,II,5336III,IV) เมื่อได้ที่อย่างนั้น ได้คิดมา 2 ปี พยายามหาบนแผนที่ว่า สถานที่นี้
เป็นอย่างไร เสร็จแล้วก็สอบถามดูว่าลักษณะของพื้นที่เป็นอย่างไร ก็ได้พบบนแผนที่พอดี
อยู่มุมบนของระวางของแผนที่ จึงต้องต่อแผนที่ 4 ระวาง ส�าหรับให้ได้ทราบว่า สถานที่ตรง
นั้นอยู่ตรงไหน แล้วก็เลยถามผู้ที่ให้ที่นั้นนะ ถ้าหากไม่สร้างต�าหนัก แต่ว่าสร้างเป็นสถานที่
ที่จะศึกษาเกี่ยวกับการเกษตรจะเอาไหม เขาก็บอกยินดี ก็เลยเริ่มท�าในที่นั้น…”
เมื่อวันพุธที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2522 เวลา 13.20 นาฬิกา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชด�าเนิน
โดยรถยนต์พระที่นั่ง พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ
เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ จากพระต�าหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิตไปทรงเปิดศาลพระบวรราชานุสาวรีย์
พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ทอดพระเนตรศูนย์ศึกษาด้านการเกษตรกรรมบ้านเขาหินซ้อน
