Page 10 - การใช้ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงปรับปรุงบำรุงดินเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวนาปีของศูนย์เรียนรู้ด้านการพัฒนาที่ดินตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ตำบลคู้ยายหมี อำเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
1

บทที่ 1
บทน า

1.1 หลักการและเหตุผล

ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมท านาปลูกข้าวเป็นอาชีพหลัก ส านักงานเศรษฐกิจทาง
การเกษตร (2559) ได้รายงานสถิติพื้นที่ในการเพาะปลูกข้าวปี 2558 ว่าประเทศไทยมีพื้นที่เพาะปลูกข้าว
นาปีประมาณ 58 ล้านไร่ ได้ผลผลิตรวม 24.3 ล้านตัน ผลผลิตเฉลี่ย 441 กิโลกรัมต่อไร่ ภาคกลางมีพื้นที่
ปลูกข้าว 8.3 ล้านไร่ ผลผลิตเฉลี่ย 619 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งเป็นภูมิภาคที่มีศักยภาพในการผลิตข้าวสูงที่สุด

ในประเทศ เกษตรกรได้ท านาบนพื้นที่เดิมปีละ 2 ครั้งเป็นอย่างน้อย (นาปีและนาปรัง) เป็นเวลาติดต่อกัน
หลายสิบปีท าให้ทรัพยากรดินเสื่อมโทรม ส่งผลให้เกษตรกรใช้ปุ๋ยเคมีและสารเคมีทางการเกษตรในการ
เพิ่มผลผลิตข้าวในพื้นที่ให้สูงขึ้น ความต้องการใช้ปุ๋ยเคมีในการผลิตพืชมีอัตราเพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 8.8–
14.2 ต่อปี เกษตรกรมีค่าใช้จ่ายในการผลิตในอัตราที่สูง จากรายงานของส านักงานเศรษฐกิจทาง

การเกษตร (2559) มีการน าเข้าปุ๋ยเคมีจากจากต่างประเทศปีละไม่ต่ ากว่า 30,000 ล้านบาท ดังนั้นเพื่อ
การฟื้นฟูทรัพยากรดินรัฐบาลได้มีนโยบายฟื้นฟูทรัพยากรดินและสิ่งแวดล้อม และได้สนับสนุนให้
เกษตรกรท าเกษตรอินทรีย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการผลิตข้าวอินทรีย์ (organic rice) (แผนการบริหาร

ราชการแผ่นดิน 2548-2551) และเป็นที่ยอมรับว่าอินทรียวัตถุสามารถปรับปรุงโครงสร้างดินให้ดีขึ้น และ
เป็นการลดต้นทุนการผลิตจากการใช้ปุ๋ยเคมี กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ส่งเสริมให้เกษตรกรใช้ปุ๋ย
อินทรีย์มากขึ้น เช่น ท าปุ๋ยหมักขึ้นใช้เองและส่งเสริมการผลิตปุ๋ยน้ าชีวภาพให้กับเกษตรกร ในการเพิ่มขีด
ความสามารถในการแข่งขันผลิตผลการเกษตรของไทย ประเทศไทยจะต้องมุ่งเน้นการผลิตต้นทุนต่ าและ
ใช้เทคโนโลยีสะอาดเพื่อลดสารตกค้างในดินและในพืช มุ่งเน้นการผลิตพืชเชิงคุณภาพด้านเกษตรอินทรีย์

ให้มากขึ้น (กัญญาพร และคณะ, 2559)
ความต้องการข้าวขาวดอกมะลิ 105 ทั้งในประเทศและต่างประเทศมีความต้องการข้าวขาวดอก
มะลิ 105 คุณภาพดีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แต่ข้าวขาวดอกมะลิ 105 โดยทั่วไปมีคุณภาพต่ า จังหวัดฉะเชิงเทราใน

พื้นที่อ าเภอสนามชัยเขต มีพื้นที่ปลูกข้าวนาปี 101,085 ไร่ เป็นแหล่งผลิตข้าวขาวดอกมะลิ 105
คุณภาพสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้าวขาวดอกมะลิ 105 ที่ปลูกในพื้นที่ศูนย์พัฒนาที่ดินตามแนวเศรษฐกิจ
พอเพียง ต าบลคู้ยายหมี อ าเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นข้าวขาวดอกมะลิ 105 ข้าวมีความ
นุ่ม กลิ่นหอม ราคาสูง เป็นที่ต้องการของตลาด ศูนย์เรียนรู้แห่งนี้มุ่งเน้นให้เกษตรกรการท าเกษตรอินทรีย์

เพื่อให้เกษตรกรมีผลผลิตทางการเกษตรที่สะอาดและปลอดภัยส าหรับการบริโภคและจ าหน่าย และเป็น
การลดต้นทุนการผลิต โดยท าการผลิตปุ๋ยอินทรีย์เพื่อใช้เอง ซึ่งเกษตรกรในศูนย์เรียนรู้มีวัตถุดิบ
หลากหลายชนิด เช่น ร าข้าว มูลสัตว์ เป็นต้น และกรมพัฒนาที่ดินได้มีการสนับสนุนปัจจัยการผลิต เช่น
สารเร่งซุปเปอร์ พด. กากน้ าตาล องค์ความรู้ด้านการผลิตปุ๋ยอินทรีย์เพื่อลดต้นทุนในการปลูกข้าว

กรมพัฒนาที่ดินมีนโยบายให้จัดท าศูนย์เรียนรู้ด้านการพัฒนาที่ดินเพื่อเป็นศูนย์เรียนรู้ เผยแพร่
ประชาสัมพันธ์ และถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการพัฒนาที่ดินที่เหมาะสมให้แก่เกษตรกรในพื้นที่ ท าให้