Page 211 - การวิเคราะห์ทรัพยากรธรรมชาติและการกำหนดบริเวณการใช้ที่ดินตามศักยภาพพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาคลองจันดี (รหัส2202)

155

13.2 ภาคผนวกที่ 2 การกําหนดชั้นคุณภาพลุมน้ํา

ประเทศไทยมีการกําหนดชั้นคุณภาพลุมน้ําหรือการแบงเขตพื้นที่ลุมน้ําตามลักษณะ

ศักยภาพทางอุทกวิทยา และทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู เพื่อประโยชนหลักในดานการจัดการ

ทรัพยากร และสภาพแวดลอมอยางมีประสิทธิภาพ หลักเกณฑประกอบการพิจารณาเพื่อกําหนดชั้น
คุณภาพลุมน้ําดังนี้

- สภาพภูมิประเทศ ใชลักษณะของแผนดิน เชน แนวบริเวณสันเขา ยอดเขาแหลม ยอดเขา

มนหุบเขา หนาผา เชิงเขา บริเวณกัดลึก รองเขา ที่ราบขั้นบันได ที่ราบหรือที่ลุม ซึ่งเปนผลสืบเนื่อง
จากกระบวนการชะลางพังทลายในอดีตและมีผลตอการกําหนดการใชประโยชนที่ดิน

- ความลาดชัน เปนศักยภาพที่เกี่ยวของกับกระบวนการชะลางและการสูญเสียหนาดิน เชน

ถาความลาดชันสูง โอกาสที่มีการพังทลายจะมาก ปริมาณการเคลื่อนยายของตะกอนดินก็มีมากตาม

- ความสูงจากระดับทะเล โดยทั่วไปเมื่อความสูงจากระดับทะเลมีมาก ความลาดชันของพื้นที่
จะเพิ่มขึ้นดวยและมีปริมาณฝนตกมากและนานขึ้น ความสูงจากระดับทะเลจึงมีอิทธิพลตอการชะลาง

พังทลายของหนาดิน มีหนวยที่ยอมรับกันเปนสากลวาใหวัดจากระดับทะเลปกติแลวใชชื่อเรียกวา

ความสูงจากระดับทะเลปานกลางมีหนวยเปนเมตร
- ลักษณะหิน โดยทั่วไปลักษณะของหินจะเกี่ยวโยงถึงการกําเนิดดินและคุณภาพของน้ําทา จึง

ใชชนิดของหิน อายุทางธรณีรวมทั้งคุณสมบัติที่จะแปรสภาพเปนดินที่มีความยากงายตอการถูกชะลาง

พังทลาย
- ลักษณะดิน โดยทั่วไปดินมีความแตกตางกันไปทั้งดานเคมี ฟสิกส และชีววิทยาสัมพันธ

ตอการกําหนดชั้นคุณภาพลุมน้ํา ใชคุณสมบัติทางดินที่เกี่ยวกับความลึก ความอุดมสมบูรณ และความยาก

งายตอการชะลางพังทลายของชนิดดินที่ปรากฏเปนสวนใหญในพื้นที่นั้นๆ
- สภาพของพืชพรรณและปาไม ซึ่งหมายถึงพืชคลุมดินไมวาจะเปนวัชพืช พืชเกษตร พืชปา

หญา ตนไมที่เหลืออยูในปจจุบันอาจจะพิจารณาจากรายงานของแผนที่ภาพถายทางอากาศจาก

ดาวเทียมที่สํารวจประจําป ซึ่งใหสภาพที่เปนจริงในปจจุบันมากที่สุด พืชคลุมดินดังกลาวจะเกี่ยวพันกับ

การชะลางผิวหนาดิน
การกําหนดชั้นคุณภาพลุมน้ํา การกําหนดชั้นคุณภาพลุมน้ํา นอกจากจะกําหนดขอบเขต

ความเหมาะสมของพื้นที่เปนหลักและใชลักษณะทางกายภาพเปนพื้นฐานแลว ยังมีการศึกษาขอมูล

ดานอื่นๆ เพิ่มเติมจากขอมูลเบื้องตน ที่เกี่ยวของกับสภาพแวดลอม ซึ่งไดแก ปริมาณน้ํา ปาไม ดิน

ตะกอน ขอมูลเศรษฐกิจและสังคม มาใชพิจารณารวมเพื่อชวยใหการกําหนดชั้นคุณภาพลุมน้ําสมบูรณ
ยิ่งขึ้น จากหลักเกณฑทั้ง 6 ประการเมื่อนํามาพิจารณากับสภาพพื้นที่แตละแหงของประเทศไทย

สามารถจําแนกได 5 ระดับชั้นคุณภาพ โดยใหความสําคัญเรียงลําดับกันไป เพื่อเปนเครื่องมือชวย

สํานักสํารวจดินและวางแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน