Page 65 - เอกสารวิชาการ การใช้อินทรียวัตถุปรับปรุงดินเค็มชายทะเล : เอกสารวิชาการสถาบันวิจัยพัฒนาเพื่อป้องกันการเป็นทะเลทรายและการเตือนภัย เลขที่ 30/02/48

48

ดินเค็มคือดินที่มีปริมาณเกลือที่ละลายน้ําไดมากเกินไปจนเปนอันตรายตอพืช โดยพิจารณาจาก

คาการนําไฟฟาของสารละลายดิน (eletrical conductivity, ECe) ที่สกัดจากดินที่อิ่มตัวดวยน้ํา (saturation

extract) ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส คารอยละของโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได (exchange able sodium
2
percentage, ESP) และคาอัตราสวนการดูดซับโซเดียม (Sodium adsorption ratio , SAR) ซึ่งดินที่ไดรับผล
กระทบจากเกลือสามารถจําแนกไดเปน 3 ชนิดดังนี้

1 ดินเค็ม (saline soil) คือดินที่มีคาการนําไฟฟาของสารละลายดิน (ECe) ที่สกัดจากดินที่อิ่มตัว

ดวยน้ําสูงกวา 2 เดซิซีเมนตอเมตร (dS/m) ที่อุณหภูมิ 25 c เปอรเซ็นตของโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได (ESP) นอย
๐
กวา 15 pH มักจะนอยกวา 8.5 เกลือที่พบมักเปนเกลือคลอไรดและซัลเฟตของโซเดียม แคลเซียม และ

แมกนีเซียม สวนใหญเปนเกลือแกง (NaCl) ถามีโซเดียมมากเกินไปจะมีผลเสียตอโครงสรางของดินทําให

อนุภาคของดินฟุงกระจาย (USSL, 1954)

2 ดินโซดิก หรือดินดาง (sodic soil) คือ ดินที่มีคาเปอรเซ็นตของโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได
(ESP) มากกวา 15 คาการนําไฟฟาของสารละลายดิน (EC) ที่สกัดจากดินที่อิ่มตัวดวยน้ําต่ํากวา 2 dS/m ที่ 25 ๐

C มีคา pH ที่วัดได อยูระหวาง 8.5-10 มักพบในเขตกึ่งแหงแลงและเขตแหงแลง เกลือที่พบมักเปนเกลือ

คารบอเนตของโซเดียม ซึ่งกอใหเกิดการฟุงกระจายของอนุภาคของดิน ทําใหดินเปลี่ยนไปอยูในสภาพที่ไม

เหมาะกับการเคลื่อนที่ของน้ําและการไถพรวน นอกจากนี้การเคลื่อนยายของเกลือที่มากเกินไปจะเพิ่มการ
ละลายของโซเดียมที่แลกเปลี่ยนได ทําให pH เพิ่มขึ้นในดินดางจัดจะเกิดการฟุงกระจายและการละลายของ

อินทรียวัตถุออกมาที่ผิวดินโดยการระเหย

3 ดินเค็มโซดิก (Saline-sodic soil) คือดินที่มีเกลือปริมาณมากเกินไป มีคาการนําไฟฟาของ

๐
สารละลายดิน (EC) ที่สกัดจากดินที่อิ่มตัวดวยน้ํามากกวา 2 dS/m ที่อุณหภูมิ 25 C คาเปอรเซ็นตโซเดียมที่
แลกเปลี่ยนได (ESP) มากกวา 15 คาอัตราสวนการดูดซับโซเดียม (SAR) มากกวา 13 คา pH อาจสูงถึง 8.5 แต

โดยทั่วไปมักต่ํากวา 8.5

การวัดคาความเค็มของดิน

ความเค็มของดินสามารถประเมินไดจากการนําไฟฟาของดิน (Electrical Conductiviity ; EC)
ซึ่งจะผันแปรตามปริมาณเกลือที่ละลายน้ําได ปกติจะวัดความเค็มของดินจากคาการนําไฟฟาของสารละลายที่

สกัดจากดินขณะอิ่มตัว (saturation) อยางไรก็ตามเพื่อความสะดวกอาจใชอัตราสวนดินตอน้ํา 1: 2 ; 1:5 ซึ่ง

การรายงานคาตองระบุอัตราสวนของดินตอน้ําดวย คาการนําไฟฟา (EC) นอกจากจะขึ้นอยูกับปริมาณเกลือที่

ละลายน้ําไดแลว ยังขึ้นอยูกับอุณหภูมิขณะทําการวัดดวย ในการวัดจะใชคาที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส ซึ่ง

ถือเปนมาตรฐานทั้งนี้เพราะคาการนําไฟฟาจะเพิ่มขึ้นประมาณ 2% ตอองศาเซลเซียส

การวัดคาการนําไฟฟานอกจากจะใชในการบงบอกปริมาณเกลือในดินเค็มแลวยังนํามาใชใน
การบงบอกคุณภาพของน้ําชลประทานได