Page 9 - ฐานข้อมูลแผนที่แหล่งน้ำประเทศไทย พ.ศ. 2546

1

ฐานขอมูลแผนที่แหลงน้ําประเทศไทย

(1) คํานํา

น้ําเปนองคประกอบที่สําคัญของสิ่งมีชีวิตตาง ๆ ไมวาจะเปนพืช สัตว หรือมนุษย ถาขาดน้ํา
ก็คงไมมีสิ่งมีชีวิตเหลืออยู มนุษยรูจักใชประโยชนจากน้ําทั้งทางตรงและทางออมมาชานาน เชน

อุปโภคและบริโภค เปนแหลงที่มาของอาหารมนุษยไดแก สัตวน้ําและพืชน้ําตาง ๆ และใชเปนเสนทาง

เดินเรือ เปนตน ในปจจุบันมนุษยไดมีการเรียนรูการใชประโยชนจากน้ํามากยิ่งขึ้น ในอุตสาหกรรม
ตาง ๆ ใชน้ําเปนตัวทําความรอน ทําความเย็น ทําความสะอาด เปนตัวทําละลาย เปนที่รองรับและ

ระบายของเสีย ใชแรงดันของน้ําโดยตรงหมุนเครื่องกําเนิดไฟฟาตามเขื่อนผลิตไฟฟาตาง ๆ หรือใช

ความรอนเปลี่ยนน้ําใหเปนไอเพื่อเกิดแรงดันไปหมุนกังหันของเครื่องกําเนิดไฟฟาของโรงงานไฟฟา

พลังความรอน นอกจากนี้ยังใชดันน้ําเค็มไมใหเขามาตามลําน้ํา เพื่อรักษาระบบนิเวศนของพืชและ
สัตวน้ําบริเวณปากแมน้ํา เปนตน

ในการวางแผนพัฒนาประเทศโครงการตาง ๆ ไมวาจะเปนดานเกษตรกรรม ประมง อุตสาหกรรม

พลังงาน การทองเที่ยวหรือแมแตการตั้งชุมชนใหม ๆ ฯลฯ ตองมีที่มาของแหลงน้ําที่จะนํามาใชใน
โครงการตาง ๆ อยางพอเพียง โครงการนั้น ๆ จึงจะประสบความสําเร็จไดแตแหลงน้ําประเภทตาง ๆ

อันไดแก ลําน้ํา หนอง บึง สระเก็บน้ํา เขื่อนและฝายกั้นน้ํา รวมทั้งอางเก็บน้ํามีหลายหนวยงานจัด

สรางหรือดูแลรับผิดชอบ เชน กรมชลประทาน การไฟฟาฝายผลิต กรมการปกครอง กรมเจาทา
และกรมพัฒนาที่ดิน เปนตน ฯลฯ โดยกรมชลประทานมีหนาที่จัดหาน้ําเพื่อการเกษตร แหลงน้ําที่

รับผิดชอบไดแกอางเก็บน้ํา เขื่อนและฝายกั้นน้ํา การไฟฟาฝายผลิตจัดหาน้ําเพื่อผลิตไฟฟา แหลงน้ํา

ที่ดูแลมักเปนเขื่อนและอางเก็บน้ําขนาดใหญ กรมการปกครอง ดูแลแหลงน้ําตามธรรมชาติ เชน
แมน้ํา ลําคลอง หนอง บึง ซึ่งเปนที่สาธารณประโยชน กรมเจาทาดูแลลําน้ําเพื่อการคมนาคมทางน้ํา

และกรมพัฒนาที่ดินมีหนาที่รับผิดชอบแหลงน้ําขนาดเล็ก เพื่อการพัฒนาที่ดินและสรางบอดักตะกอนดิน

เพื่อการอนุรักษดินและน้ําเปนตน ซึ่งขอมูลแหลงน้ําของแตละหนวยงานจะอยูในรูปรายงาน ตาราง

หรือรูปแผนที่โดยเฉพาะแผนที่แหลงน้ําของแตละหนวยงานที่มีอยูจะมีขนาดมาตราสวนแผนที่ไมเทากัน
จึงยากตอการนํามาใชประโยชนดานการวางแผนงานตาง ๆ เพื่อความสะดวกที่จะนําขอมูลดานแหลงน้ํา

มาใชงานฯ สวนวางแผนทรัพยากรน้ํา สํานักสํารวจดินและวางแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน

จึงไดจัดทําแผนที่แหลงน้ําผิวดิน ของประเทศไทยขึ้นในรูปดิจิตอล (digital) จากฐานขอมูลแผนที่
มาตราสวน 1 : 50,000 ซึ่งจะทําใหเห็นภาพรวมของแหลงน้ําที่มีอยูทั้งหมดของประเทศและจะเปน

ประโยชนกับหนวยงานที่เกี่ยวของสามารถนําไปใชไดตอไป