Page 23 - ความรู้เรื่องดินสำหรับเยาวชน : ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 3
P. 23
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
ลักษณะและสมบัติของ...ดิน
จำกกำรที่ดินเกิดมำจำกอิทธิพลของปัจจัยก�ำเนิดดิน 5 ปัจจัย
คือ ภูมิอำกำศ วัตถุต้นก�ำเนิดดิน สภำพพื้นที่ สิ่งมีชีวิต และระยะเวลำ
ที่ควบคุมกระบวนกำรต่ำงๆ ที่เกิดขึ้นในดินมีควำมไม่เท่ำเทียมกัน โดย
แตกต่ำงไปตำมสภำพแวดล้อมและช่วงเวลำ จึงท�ำให้ดินที่เรำพบมีควำม
แตกต่ำงหลำกหลำยชนิด แต่ละชนิดมีลักษณะ สมบัติและองค์ประกอบ
ที่แตกต่ำงกันไป บำงแห่งตื้น บำงแห่งลึก บำงแห่งเป็นทรำย บำงแห่งเหนียว หำกเรำ
มองดินในแนวลึกลงไป จะพบควำมแตกต่ำงมำกกว่ำที่สังเกตจำกผิวดินเสียอีก
หำกศึกษำดินอย่ำงละเอียด เรำอำจแบ่งลักษณะและสมบัติของดินออกได้
เป็น 6 ประเภท ได้แก่
1. สมบัติทางสัณฐาน
เป็นลักษณะและสมบัติทำงกำยภำพ ในส่วนที่เกี่ยวกับโครงสร้ำงหรือ
รูปทรงของดิน ที่เรำสำมำรถสังเกตได้จำกหน้ำตัดของดิน ซึ่งเป็นหลุมดินขนำดกว้ำง
ประมำณ 1.5 เมตร ลึก 2 เมตร และยำว 2.5 เมตร ซึ่งจะเป็นขนำดที่นักส�ำรวจดิน
1 หรือ 2 คน จะลงไปปฏิบัติงำนในหลุมได้สะดวกหรือจำกหน้ำตัดถนน บ่อขุด จะสังเกต
เห็นว่ำดินแต่ละดินตำมแนวควำมลึก สำมำรถแบ่งออกเป็นชั้นต่ำงๆ ได้หลำยชั้น
มำกน้อยแตกต่ำงกันไป บำงดินเห็นได้ชัดเจน บำงดินก็เลือนรำง แนวแบ่งชั้นดิน
บำงแห่งขนำนกับผิวดิน บำงแห่งเป็นลูกคลื่น บำงแห่งไม่ต่อเนื่อง สมบัติทำงสัณฐำน
ที่ส�ำคัญได้แก่ ควำมลึก ควำมหนำของชั้นดิน สีพื้นและสีจุดประของดิน โครงสร้ำงของดิน
กำรเกำะยึดตัวของเม็ดดิน ช่องว่ำงในดิน กรวด หิน ลูกรัง ปริมำณรำกพืช เป็นต้น
ในหน้ำตัดของดินหนึ่งๆ นั้น ประกอบด้วยชั้นต่ำงๆ มำกมำย โดยที่ชั้นเหล่ำนี้อำจเป็น
ชั้นที่เกิดจำกกระบวนกำรทำงดินหรือไม่เกี่ยวข้องกับกระบวนกำรเกิดดินก็ได้ นักวิทยำศำสตร์ทำงดิน
ได้ก�ำหนดชั้นดินหลักๆ ไว้ 5 ชั้น ด้วยกัน คือ ชั้นโอ (O) ชั้นเอ (A) ชั้นอี (E) ชั้นบี (B) ชั้นซี (C)
และชั้นอำร์ (R) ซึ่งเป็นชั้นหินพื้นที่อำจจะมีควำมเกี่ยวข้องกับชั้นดินหลักตอนบนหรือไม่ก็ได้
16 ความรู้เรื่องดินส�าหรับเยาวชน
