Page 3 - การวิเคราะห์ข้อมูลด้านเศรษฐกิจและสังคมเพื่อวางแผนการใช้ที่ดินในพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำยมตอนล่าง ปีการผลิต 2544/45

บทคัดยอ

การศึกษาภาวะเศรษฐกิจและสังคมของเกษตรกรเพื่อวางแผนการใชที่ดินในพื้นที่ลุม

น้ําสาขาแมน้ํายมตอนลาง ซึ่งเปนลุมน้ําที่ขาดการจัดการทรัพยากรที่ถูกตอง จึงเปนสาเหตุกอใหเกิดผล
กระทบตอสภาพแวดลอมและระบบนิเวศน ประกอบดวยพื้นที่ทั้งหมด 7,010,875 ไร ดังนั้นจึงไดทํา

การศึกษาลักษณะทั่วไปของชุมชน ขอมูลพื้นฐานดานเศรษฐกิจและสังคมและตนทุนผลตอบแทน

การผลิตดังนี้

หัวหนาครัวเรือนมีอายุเฉลี่ย 46.08 ป ประชากรสวนใหญรอยละ 99.72 นับถือศาสนา

พุทธ จบการศึกษาระดับประถมศึกษามากที่สุดรอยละ 87.60 มีจํานวนสมาชิกเฉลี่ยครัวเรือนละ

4.13 คน ลักษณะการถือครองที่ดินของครัวเรือนเกษตรจะมีเนื้อที่ถือครองเฉลี่ยครัวเรือนละ 35.30 ไร

เกษตรกรใชเนื้อที่ถือครองสวนใหญในการปลูกขาวทั้งขาวนาปและขาวนาปรัง นอกจากเกษตรกรใช
เนื้อที่เพื่อการปลูกขาวแลว ยังมีพืชเศรษฐกิจที่สําคัญอีกหลายชนิดที่ปลูก ไดแก พืชไรชนิดตางๆ และไม

ผล/ไมยืนตน ครัวเรือนเกษตรมีรายไดทั้งหมดเฉลี่ยครัวเรือนละ 175,127.44 บาท เปนรายไดจากพืช

เฉลี่ยรอยละ 83.73 ของรายไดทั้งหมด มีรายจายทั้งหมดเฉลี่ยครัวเรือนละ 139,079.22 บาท สวนใหญ

ของรายจายจะเปนคาใชจายในการผลิตพืชถึงรอยละ 69.13 ของรายจายทั้งหมด ดังนั้นครัวเรือน

เกษตรกรจะมีเงินออมเฉลี่ยครัวเรือนละ 36,048.52 บาท จากจํานวนหนวยที่ดินทั้งหมด 28 หนวยที่ดิน
มีการใชประโยชนที่ดินจากการทํานาถึง 18 หนวยที่ดิน บางหนวยที่ดินมีการทํานาเพียง 1 ครั้ง หรือ 2

ครั้ง หรือบางหนวยที่ดินทํานาไดถึง 3 ครั้ง คือ ขาวเจานาปตามดวยขาวเจานาปรังครั้งที่ 1 และครั้งที่

2 และยังมีการทํานาแลวตามดวยการปลูกพืชไร เชน ถั่วเหลือง ถั่วเขียวผิวมันและยาสูบ เปนตน ผลตอบแทน

สุทธิที่ไดจากระบบของการปลูกขาวแลวตามดวยการปลูกพืชไร สวนใหญจะเปนผลกําไร โดยเฉพาะ
พืชครั้งที่ 2 หลังจากทํานาแลวไดแกการปลูกยาสูบในพื้นที่เดียวกัน โดยเฉพาะในหนวยที่ดินที่ 4I
1
ใหผลตอบแทนดีกวาหนวยที่ดินอื่นๆ คือ ไดผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ยไรละ 10,580.27 บาท สําหรับ

การทํานาเพียงครั้งเดียวในรอบปการผลิต หนวยที่ดินที่ 4I ไดรับผลตอบแทนมากที่สุด เฉลี่ยไรละ
3
1,347.85 บาท สวนการผลิตพืชไรชนิดอื่นๆ เชน ออยโรงงาน หนวยที่ดินที่ 15M จะใหผลตอบแทน
6
เปนผลกําไรมากที่สุด เฉลี่ยไรละ 1,207.97 บาท มันสําปะหลังมีการปลูกในหนวยที่ดินที่ 33.2 และ 44

ใหผลเปนกําไรทั้ง 2 หนวยที่ดิน เหลานี้เปนตน สวนการปลูกไมผล/ไมยืนตน อาทิเชน สมโอ สมเขียวหวาน

มะมวง กลวย ปรากฏวาสมเขียวหวานจะใหผลตอบแทนมากที่สุด สวนปญหาในการผลิตของเกษตรกร

สวนใหญจะมีปญหาจากราคาผลผลิตตกต่ํา ศัตรูพืชรบกวน ปญหาจากปจจัยการผลิตมีราคาสูง

ดังนั้นควรสงเสริมใหเกษตรกรไดรับการอบรมวิชาชีพทางดานการเกษตรทั้งดานการผลิต

และการแปรรูป ตลอดจนสงเสริมสนับสนุนใหมีการใชปุยอินทรียพรอมทั้งใหมีการแลกเปลี่ยนแรงงาน

ภายในชุมชนเพื่อเปนการลดตนทุนการผลิตและเพื่อความปลอดภัยตอผูบริโภค