Page 5 - ศักยภาพการให้ผลผลิตพืชเศรษฐกิจของชุดดินในประเทศไทย ข้าว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ อ้อย มันสำปะหลัง สับปะรด Productivity of Soil Series for Economic Crops in Thailand Rice Maize Sugarcane Cassava Pineapple

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

ศักยภาพการให้ผลผลิตพืชเศรษฐกิจของชุดดินในประเทศไทย

ข้าว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ อ้อย มันสำปะหลัง สับปะรด

Productivity of Soil Series for Economic Crops in Thailand

Rice Maize Sugarcane Cassava Pineapple

บทนำ

ผลผลิตเป็นข้อมูลสารสนเทศสำคัญที่เกษตรกรมักใช้ในการวางแผนการผลิต ด้วยการคำนวณ
ร่วมกับค่าใช้จ่ายที่จะใช้ในการลงทุน และราคาผลผลิตที่คาดว่าจะเป็นไปได้หลังจากเก็บเกี่ยวพืช และ

ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือช่วยตัดสินใจที่จะปลูกพืชสำหรับฤดูกาลที่จะมาถึง ดังนั้น ผลผลิตจึงเป็นคำตอบที่
เกษตรกรต้องการ และเป็นคำตอบที่อยู่ในช่วงอนาคต 3-4 เดือน สำหรับพืชฤดูเดียว (annual crop) เช่น ข้าว

ข้าวโพด ถั่วเหลือง ถั่วลิสง หรือ 10-12 เดือน สำหรับพืชประจำปี (perennial crop) เช่น มันสำปะหลัง

อ้อย สับปะรด เป็นต้น การคาดการณ์ผลผลิตจึงเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ในการจัดการข้อมูลปริมาณมาก
ที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตพืช ได้แก่ สมบัติทางเคมีและกายภาพของดิน รวมถึงน้ำในดิน ซึ่งสัมพันธ์กับ

เนื้อดินตลอดหน้าตัดดิน ธาตุอาหารพืช จุลินทรีย์ในดิน ภูมิอากาศทั้งในบรรยากาศและในดิน สัมพันธ์กับ

อุณหภูมิ พลังงานแสงอาทิตย์ และปริมาณน้ำฝน ตลอดจนพันธุกรรมของพืชนั้นๆ สัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
รวมถึงการจัดการของเกษตรกร เช่น วันปลูก วันใส่ปุ๋ย การเพิ่มอินทรียวัตถุ กระบวนการดูแล จนกระทั่งวัน

เก็บเกี่ยว ข้อมูลปริมาณมากเหล่านี้ต้องจัดการด้วยเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ เช่น แบบจำลองการปลูกพืช
ซึ่งผ่านการทดสอบและพัฒนามายาวนานโดยเฉพาะแบบจำลอง DSSAT ซึ่งเป็นแบบจำลองที่มีการนำเข้า

ข้อมูลดินระดับชุดดินตามระบบอนุกรมวิธานดินที่กองสำรวจดินและวิจัยทรัพยากรดิน ได้สำรวจดินและจัดทำ

เป็นฐานข้อมูลดินของประเทศ จำนวน 346 ชุดดิน ซึ่งมีการนำเข้าข้อมูลลักษณะทางสัณฐานดิน ทางกายภาพ
และทางเคมีดินของแต่ละชุดดินตามชั้นกำเนิดดิน เช่น สีดิน เนื้อดิน ปริมาณน้ำในดิน ค่าความหนาแน่นดิน

พีเอชดิน ค่าความจุการแลกเปลี่ยนประจุบวก ปริมาณอินทรียวัตถุ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม เป็นต้น
ซึ่งเป็นแบบจำลองที่มีการนำเข้าข้อมูลที่จำเป็น (minimum data set) อย่างครบถ้วน เพื่อใช้ประเมินผลผลิต

พืชในดินที่มีสมบัติต่างกัน ตามสถานการณ์การปลูกพืชที่ภูมิอากาศและการจัดการต่างๆ กัน

การจัดทำผลิตภาพของดินในระดับชุดดินสำหรับพืชเศรษฐกิจบางชนิด อาจเรียกได้ว่าเป็น

“ผลผลิตประจำชุดดิน” จึงเป็นฐานข้อมูลที่จะช่วยเกษตรกรและผู้กำหนดนโยบายของกรมพัฒนาที่ดิน

ได้ทราบถึงผลผลิตที่ควรจะได้ (attainable yield) และความผันแปรของผลผลิตตามข้อจำกัดของดินและ
สภาวะอากาศในการปลูกพืช ซึ่งเป็นการนำทรัพยากรดินไปใช้ประโยชน์ในการผลิตพืชอย่างคุ้มค่าต่อการ

ลงทุน ได้กำไรสูง และสามารถใช้เป็นแนวทางนโยบายในการเพิ่มลดปรับพื้นที่ส่งเสริมการปลูกพืช เพื่อใช้

ทรัพยากรดินของประเทศอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

ศักยภาพการให้ผลผลิตพืชเศรษฐกิจของชุดดินในประเทศไทย
Productivity of Soil Series for Economic Crops in Thailand | 1