Page 9 - รายงานประจำปี 2563 ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
P. 9
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
ส�าหรับสถานที่ก่อสร้างนั้น มีพระราชา
ธิบายเพิ่มเติม เป็นพระราชด�าริเริ่มแรกว่า
“...การสร้างท�านบดินเก็บกักน�้าห้วยเจ๊ก
ควรก่อสร้างในบริเวณที่ซึ่งอาจจะเก็บปริมาณน�้า
ได้น้อยกว่าก�าหนด แต่ไม่กระทบกระเทือนต่อ
ที่ซึ่งสามารถใช้ปลูกข้าวได้...”
แนวพระราชด�าริ “การคัดเลือก
กิจกรรมที่เหมาะสมต่อสภาพพื้นที่” เพื่อให้
มีการใช้ประโยชน์จากที่ดินให้คุ้มค่าที่สุด
“...เมื่อพัฒนาน�้าขึ้นมาบ้างแล้ว ก็เริ่ม
ในเอกสารที่พระราชทานแก่ ส�านักงาน กปร. นั้นทรงบันทึก ปลูกพืชไร่ และเลี้ยงปลาในที่ลุ่ม ส่วนที่อยู่บนเนิน
ไว้ว่า สมรรถนะของดินในศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนฯ ก็เลี้ยงปศุสัตว์ ปลูกหญ้า และต้นไม้ผลและป่า
ระยะเริ่มแรกที่ทรงค้นพบและทรงวิเคราะห์ว่า การเลี้ยงปศุสัตว์ ปลูกหญ้าและต้นไม้นี้ จะท�าให้
“เป็นดินทราย มีแร่ธาตุน้อย” ดินมีคุณภาพดีขึ้น ในที่สุดจะใช้ที่ดินได้ทั้งหมด
“...ที่ดินที่อยู่ในร่องห้วยมีคุณภาพพอใช้ได้ ไม่มีปัญหามาก กรรมวิธีนี้อาจต้องใช้เวลานาน จะสามารถ
ใช้ปุ๋ยตามปกติ ที่บนเนินปรากฏว่าเป็นทราย ดินดานและหิน เปลี่ยนจากกระบวนการที่ไปทางเสื่อม มาเป็น
ต้องปลูกหญ้าตามแนวระดับ เพื่อยึดดินและให้เกิดปุ๋ยอินทรีย์ ทางพัฒนาให้เป็นพื้นที่สมบูรณ์...”
ดิน (ทราย) ที่ไม่ปลูกหญ้าถูกชะล้างเมื่อฝนตก ปลูกต้นไม้นานาชนิด
เพื่อรักษาความชื้น...”
พระราชด�าริด้านการพัฒนาแหล่งน�้าในพื้นที่
“...ก่อนอื่นได้สร้างเขื่อนกั้นห้วยเจ๊ก ซึ่งมีน�้าซับ (พิกัด
QR.715208) เมื่อไปท�าพิธีเปิดพระบรมรูปสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ
ที่วัดเขาหินซ้อน ได้ไปส�ารวจพื้นที่และก�าหนดที่ท�าเขื่อน
(8 สิงหาคม 2522) ต่อจากนั้นได้สร้างอ่างเก็บน�้าเพิ่มเติม
(นอกเขต) คือ อ่างห้วยส�าโรงเหนือและห้วยส�าโรงใต้...”
ต่อมา ได้พระราชทานข้อเท็จจริงแก่เจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้อง
ณ ศาลาดุสิดาลัย เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2531 ว่า
“...อันแรกก็ได้ให้กรมชลประทานได้สร้างเป็นอ่างเก็บน�้า
ซึ่งดูดูไปแล้วก็แปลก เพราะว่าอ่างเก็บน�้านั้นเท่ากับกินที่ของที่
ที่ได้มาเกือบทั้งหมด จะเหลือเพียงไม่กี่ไร่ที่จะใช้การส�าหรับ
การเพาะปลูกโดยใช้น�้าชลประทาน ก็เริ่มต้นอย่างนั้น คือ ไม่ถือว่า
ผิดหลักวิชา ความจริงก็ผิดหลักวิชา มีที่เท่าไหร่ก็มาใช้ ส่วนใหญ่
เป็นอ่างเก็บน�้าแล้วก็มาใช้ประโยชน์ส�าหรับท�าการเพาะปลูกเพียง
ไม่กี่ไร่ แต่ว่าถือว่าท�าเป็นตัวอย่าง แล้วผลประโยชน์ที่จะได้ก็ไม่ใช่
เฉพาะในที่ของเรา เป็นในที่ที่ลงไปข้างล่าง คงได้รับประโยชน์จาก
น�้าที่กักเอาไว้...”
รายงานประจ�าปี 2563 7
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ
