Page 8 - การปรับปรุงบำรุงดินนาข้าวในศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน ตำบลหนองกรด อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
1

บทที่ 1

บทน า

1.1 หลักการและเหตุผล
ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่ส าคัญของประเทศไทย โดยที่ข้าวเป็นสินค้าออกส าคัญที่ท ารายได้เข้า

ประเทศเป็นมูลค่ามาก จากการส ารวจพื้นที่ปลูกข้าวในปีเพาะปลูก 2559/60 พบว่า ประเทศไทยมี
พื้นที่ปลูกข้าวประมาณ 56.30 ล้านไร่ (กรมการข้าว, 2559) และการส่งออกข้าวในปี 2559 มีปริมาณ

9,883,289 ตัน มูลค่า 154,434 ล้านบาท (สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย, 2559)

ปัจจุบันเกษตรกรผู้ท านาส่วนใหญ่ประสบกับปัญหาหลายด้าน เช่น ต้นทุนการผลิตสูง ราคา
ผลผลิตตกต่ า และโรคแมลงระบาด ซึ่งเกิดจากการใช้พื้นที่ท าการเกษตรติดต่อกันเป็นเวลานานและมีการใช้

ปุ๋ยเคมีอย่างต่อเนื่อง โดยไม่มีการเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดิน ก่อให้เกิดปัญหาดินเสื่อมโทรมตามมา จึง
จ าเป็นต้องมีการปรับปรุงบ ารุงดิน กรมพัฒนาที่ดินจึงมีแนวนโยบายในการส่งเสริมให้เกษตรกรใช้ปุ๋ย

อินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยเคมีเพื่อปรับปรุงบ ารุงดิน เพิ่มความอุดมสมบูรณ์ เพิ่มผลผลิต และลดต้นทุนการ

ผลิต จากการใช้สารเคมีได้อีกทางหนึ่ง และขณะเดียวกันกรมพัฒนาที่ดินมีนโยบายให้ทุกอ าเภอได้
จัดท าศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดินประจ าอ าเภอขึ้น เพื่อใช้เป็นจุดเผยแพร่ประชาสัมพันธ์

ถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการพัฒนาที่ดินที่เหมาะสมให้แก่เกษตรกรในพื้นที่อย่างทั่วถึง
อ าเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ มีพื้นที่ทั้งหมด 748.27 ตารางกิโลเมตร หรือ

ประมาณ 467,669 ไร่ สมรรถภาพของดิน พื้นที่ส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มถึงราบเรียบ ดินมี

การระบายน้ าเลวถึงค่อนข้างเลว ในช่วงฤดูฝนมีน้ าขังที่ผิวดินเป็นระยะเวลา 4-5 เดือน เนื้อดินเป็นดิน
เหนียวเก็บกักน้ าได้ดี จึงเหมาะสมที่จะใช้ในการท านามากกว่าปลูกพืชอย่างอื่น อย่างไรก็ตามหลัง

การเก็บเกี่ยวข้าว หรือในช่วงฤดูแล้ง สามารถใช้ประโยชน์ที่ดินในการปลูกพืชไร่หรือพืชผักที่มีอายุสั้น
ได้เป็นอย่างดี เนื่องจากดินมีความชื้นพอที่จะปลูกได้ สภาพการใช้ที่ดินในการเกษตรของเกษตรกร

พื้นที่ดินส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 70 ของเนื้อที่ทั้งหมดของอ าเภอเมือง ถูกใช้ในการเกษตรโดยถูกใช้

ส าหรับการเพาะปลูกพืชโดยเฉพาะปลูกข้าวเป็นพืชหลัก เป็นการท าการเกษตรที่มีการใช้ปุ๋ยเคมีเป็น
จ านวนมากเพื่อเพิ่มธาตุอาหารให้กับดินในการเร่งอัตราการเจริญเติบโตของพืช การใช้สารเคมีควบคุม

และก าจัดศัตรูพืช ก่อให้เกิดสารปนเปื้อนอยู่ในบริเวณทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งสารเคมีส่วนใหญ่จะ
สลายตัวค่อนข้างช้าและคงสภาพอยู่ในสภาพแวดล้อมเป็นระยะเวลายาวนาน อีกทั้งเกษตรกรมีการใช้

พื้นที่ทางการเกษตรติดต่อกันเป็นเวลานานใช้ปุ๋ยเคมีอย่างเดียว โดยไม่มีการเพิ่มอินทรียวัตถุเพื่อ

ปรับปรุงบ ารุงดิน จึงก่อให้เกิดปัญหาดินเสื่อมโทรม ขาดความอุดมสมบูรณ์ ผลผลิตตกต่ า
ต าบลหนองกรด อ าเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ เกษตรกรในพื้นที่ส่วนใหญ่มี

อาชีพท าการเกษตรเป็นหลัก โดยเฉพาะการท านา ซึ่งถือว่าเป็นอาชีพที่เกษตรกรได้ท ามาตั้งแต่สมัย
บรรพบุรุษที่ได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาเป็นเวลานาน ซึ่งปัจจุบันผลผลิตข้าวของเกษตรกรใน