Page 10 - การพัฒนาและป้องกันการแพร่กระจายพื้นที่ดินเค็มในเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำลำเสียวน้อยตอนบน - ห้วยกุดแดง อำเภอจตุรพักตรพิมาน จังหวัดร้อยเอ็ด

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
1

บทที่ 1

บทน า

1.1 หลักการและเหตุผล

เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้้าล้าเสียวน้อยตอนบน – ห้วยกุดแดง ลุ่มน้้าย่อยล้าเสียวน้อย ลุ่มน้้า

หลักแม่น้้ามูล เนื้อที่ประมาณ 150,598 ไร่ มีพื้นที่ดินปัญหาที่รุนแรง และต้องมีการแก้ไขเร่งด่วน
คือ พื้นที่ดินเค็ม พบมีการแพร่กระจายอยู่ในเขตต้าบลหัวช้าง ต้าบลดงกลาง และต้าบลศรีโคตร

อ้าเภอจตุรพักตรพิมาน จังหวัดร้อยเอ็ด ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 42,097 ไร่ แบ่งระดับความ
รุนแรงของความเค็มในพื้นที่ได้เป็น 3 ระดับ คือ เค็มมาก เค็มปานกลาง และเค็มน้อย ในแต่ละ

ระดับมีแนวทางการจัดการ เพื่อปูองกันการแพร่กระจายพื้นที่ดินเค็มและเพิ่มคุณภาพการผลิตพืชใน

พื้นที่ที่แตกต่างกัน ซึ่งการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้้าทั้งวิธีกลและวิธีพืชเป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้ในการ
แก้ไขปัญหาการแพร่กระจายพื้นที่ดินเค็ม อีกทั้งยังเป็นมาตรการลดปริมาณการใช้สารเคมี และ

ส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม โดยใช้วิธีกลในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของพื้นที่ให้มีความเหมาะสม
มีเสถียรภาพ และมีประสิทธิภาพต่อการใช้ประโยชน์ที่ดิน เช่น การปรับรูปแปลงนาลักษณะที่ 1

การสร้างทางล้าเลียงในไร่นา ก่อสร้างพื้นที่กักเก็บน้้าของเกษตรกร เป็นต้น ส่วนวิธีพืชเป็นการใช้พืชที่

ปลูกในพื้นที่หรือพืชอื่นมาปลูก เพื่อยึดน้้าฝนบางส่วนไว้ และลดความเร็วของน้้าไหลบ่าช่วยสกัดกั้น
การไหลบ่าหน้าดินให้น้อยลง เพิ่มปริมาณน้้าไหลซึมลงสู่ดินให้มากขึ้น เช่น การปลูกไม้ผลทนเค็ม

การปลูกกระถินออสเตรเลีย (Acacia) การปลูกไม้เศรษฐกิจบนคันนา การปลูกหญ้าแฝก และการปลูก

พืชปุ๋ยสดปรับปรุงบ้ารุงดิน เป็นต้น
สถานีพัฒนาที่ดินร้อยเอ็ด ส้านักงานพัฒนาที่ดินเขต 4 ได้คัดเลือกพื้นที่ บ้านหนองตอ

บ้านโต้น ต้าบลหัวช้าง บ้านดงยาง ต้าบลดงกลาง และบ้านค้อน้อย ต้าบลศรีโคตร อ้าเภอ

จตุรพักตรพิมาน จังหวัดร้อยเอ็ด เนื้อที่ประมาณ 4,000 ไร่ เป็นพื้นที่ด้าเนินการพัฒนาและปูองกัน
การแพร่กระจายพื้นที่ดินเค็มในเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้้าล้าเสียวน้อยตอนบน – ห้วยกุดแดง ในปี

2559 และ 2560 ปัญหาที่ส้าคัญของพื้นที่ คือ ดินเค็ม มีความอุดมสมบูรณ์ต่้า และขาดแคลนน้้า
ท้าการเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพท้านาอาศัยน้้าฝนเป็นหลัก แต่พื้นที่มีการ

แพร่กระจายดินเค็มมากท้าให้ไม่ได้ผลผลิตข้าว บางแห่งถูกปล่อยทิ้งร้าง มีการขูดคราบเกลือบริเวณ

ผิวหน้าดินไปต้มเกลือสินเธาว์ อีกทั้งเกษตรกรในพื้นที่ยังขาดความรู้ความเข้าใจในการปูองกันและ
แก้ไขปัญหาพื้นที่ดินเค็มที่ถูกต้อง สถานีพัฒนาที่ดินร้อยเอ็ดจึงได้น้ามาตรการอนุรักษ์ดินและน้้าทั้งวิธี

กลและวิธีพืชมาใช้ในการแก้ไขปัญหาพื้นที่ดินเค็ม เพิ่มสิ่งปกคลุมผิวดิน รักษาความชื้นในดิน ปรับปรุง
โครงสร้างของดิน เพิ่มอินทรียวัตถุในดิน เพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ดิน ตลอดจนถ่ายทอดความรู้

การใช้เทคโนโลยีชีวภาพของกรมพัฒนาที่ดิน และให้ค้าแนะน้าการจัดการและการแก้ไขปัญหาดินเค็ม